Phạt đến 1 tỉ đồng với cá nhân vi phạm quy định về trí tuệ nhân tạo AI

Sáng 21.11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình dự án Luật Trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo tờ trình, dự thảo luật quy định các cơ chế giám sát, chế tài xử lý và trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Hoạt động thanh tra chuyên ngành tuân thủ pháp luật về thanh tra. Cơ quan quản lý nhà nước có trách nhiệm kiểm tra việc tuân thủ pháp luật về AI. Khi có yêu cầu thanh tra, kiểm tra (hoặc yêu cầu của Tòa án, Trọng tài), các bên liên quan có nghĩa vụ cung cấp hồ sơ kỹ thuật, nhật ký lưu vết và dữ liệu huấn luyện để xác định nguyên nhân vi phạm hoặc phân định trách nhiệm.

Việc cung cấp thông tin này phải tuân thủ quy định về bảo vệ bí mật nhà nước, bí mật kinh doanh và dữ liệu cá nhân. Kết luận thanh tra và quyết định xử lý vi phạm phải được công khai trên Cổng thông tin điện tử một cửa, trừ các nội dung thuộc bí mật.

Về xử lý vi phạm và bồi thường thiệt hại, tổ chức, cá nhân vi phạm quy định của luật này sẽ bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo pháp luật dân sự.

Nội dung then chốt là thiệt hại do hệ thống AI có rủi ro cao gây ra được xác định là thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra.

Theo đó, nhà cung cấp và bên triển khai hệ thống phải chịu trách nhiệm bồi thường kể cả khi không có lỗi, trừ các trường hợp được miễn trừ theo Bộ luật Dân sự.

Trường hợp nhiều chủ thể cùng tham gia (phát triển, cung cấp, triển khai) thì phải liên đới bồi thường; trách nhiệm bồi thường được xác định dựa trên mức độ kiểm soát thực tế, khả năng dự báo và các biện pháp quản lý rủi ro mà mỗi bên đã áp dụng.

Mức phạt tiền tối đa đối với vi phạm hành chính là 2 tỉ đồng đối với tổ chức và 1 tỉ đồng đối với cá nhân. Đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng, mức phạt tiền tối đa có thể lên đến 2% doanh thu của năm trước liền kề của tổ chức đó.

Dự thảo luật cũng phân định nội dung quản lý, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước và các nguyên tắc bảo mật trong quản lý.

Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về AI. Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan chịu trách nhiệm trước Chính phủ, chủ trì và phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ thực hiện quản lý nhà nước về AI.

Nội dung quản lý nhà nước bao gồm: xây dựng chiến lược, chính sách, pháp luật; ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; quản lý hạ tầng AI quốc gia; quản lý, giám sát các hoạt động AI; và thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm.

Cơ quan nhà nước có thẩm quyền và các cá nhân liên quan có trách nhiệm bảo đảm bí mật thông tin thu được trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt là thông tin liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và bí mật kinh doanh (bao gồm hồ sơ kỹ thuật, dữ liệu huấn luyện, mã nguồn và thuật toán).

Việc yêu cầu cung cấp thông tin phải đảm bảo sự cần thiết, tương xứng. Đối với thông tin đặc biệt nhạy cảm như mã nguồn hoặc thuật toán cốt lõi, việc xem xét, giám định được ưu tiên thực hiện tại chỗ trong môi trường an toàn do tổ chức, cá nhân liên quan cung cấp.

Về hợp tác quốc tế, Nhà nước khuyến khích hợp tác quốc tế về chia sẻ hạ tầng tính toán hiệu năng cao, dữ liệu, nhân lực và công nhận kết quả đánh giá sự phù hợp theo quy định của luật này.