Ông Trump nêu loạt yêu cầu chủ chốt trước cuộc gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình

Ngày 21.10, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố danh sách những yêu cầu chủ chốt mà Washington sẽ đưa ra trong vòng đàm phán thương mại mới với Bắc Kinh, khi ông chuẩn bị gặp Chủ tịch Tập Cận Bình tại hội nghị APEC ở Hàn Quốc cuối tháng này và lên kế hoạch thăm chính thức Trung Quốc vào đầu năm 2026.

Phát biểu tại Nhà Trắng cùng Thủ tướng Australia Anthony Albanese, ông Trump cho biết đã nhận được lời mời từ phía Trung Quốc và kỳ vọng “sẽ có một thỏa thuận thương mại công bằng và tuyệt vời giữa hai nước”. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, danh sách điều kiện mà Nhà Trắng đưa ra không hề dễ chịu đối với Bắc Kinh.

Một trong những trọng tâm mà ông Trump nêu là việc Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm - nhóm vật liệu quan trọng cho sản xuất chip, năng lượng tái tạo và quốc phòng. Đáp lại động thái này, Tổng thống Mỹ dọa sẽ áp thuế bổ sung 100% đối với hàng hóa Trung Quốc bắt đầu từ tháng 11 tới.

Cùng với đó, Mỹ và Australia đã ký thỏa thuận mở rộng hợp tác đất hiếm và khoáng sản chiến lược, nhằm “giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của Trung Quốc” - theo cách nói của ông Trump.

Nhà lãnh đạo Mỹ cũng yêu cầu Trung Quốc “ngừng xuất khẩu fentanyl và các tiền chất hóa học” mà Washington cáo buộc là nguồn gốc khiến cuộc khủng hoảng opioid ở Mỹ thêm trầm trọng. “Chúng tôi muốn Bắc Kinh dừng lại. Người dân Mỹ đang phải trả giá” - ông nói.

Một vấn đề khác là thương mại nông sản. Ông Trump bày tỏ hy vọng Trung Quốc sẽ sớm nối lại việc mua đậu tương của Mỹ - mặt hàng chủ lực bị đình trệ trong cuộc đối đầu thuế quan những năm qua. Việc khôi phục xuất khẩu này được xem là yếu tố quan trọng với cử tri nông nghiệp trong bối cảnh Mỹ chuẩn bị bước vào mùa bầu cử mới.

Trả lời câu hỏi về vấn đề Đài Loan (Trung Quốc), ông Trump tìm cách xoa dịu dư luận khi cho rằng “mọi chuyện sẽ ổn thôi, Trung Quốc không muốn làm vậy đâu” - ám chỉ khả năng xung đột quân sự. Tuy nhiên, đây vẫn là điểm nóng nhạy cảm nhất trong quan hệ Mỹ - Trung.

Trong những năm gần đây, Washington tiếp tục tăng cường hợp tác quốc phòng với Đài Bắc, bao gồm các gói bán vũ khí quy mô lớn. Bắc Kinh coi đây là hành động can thiệp trắng trợn vào công việc nội bộ, đồng thời khẳng định Đài Loan (Trung Quốc) là một phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn ngày 21.10 nhấn mạnh lập trường “rõ ràng và nhất quán” của Bắc Kinh: “Vấn đề Đài Loan (Trung Quốc) hoàn toàn là chuyện nội bộ của Trung Quốc. Không ai được phép tách hòn đảo này khỏi lãnh thổ Trung Quốc dưới bất kỳ hình thức nào”.

Ông Quách Gia Khôn cũng khẳng định Trung Quốc sẽ tiếp tục “nỗ lực tối đa cho mục tiêu thống nhất hòa bình, nhưng sẽ không dung thứ cho bất kỳ thế lực nào can thiệp”.

Đồng thời, ông nhấn mạnh vai trò “không thể thay thế của ngoại giao nguyên thủ” trong việc định hướng quan hệ song phương Trung - Mỹ, cho biết hai nhà lãnh đạo vẫn duy trì trao đổi thường xuyên.