Nga âm thầm thống lĩnh khí đốt châu Âu, không cần Ukraina
Nga đã tự tay tìm lối đi mới cho khí đốt ở thị trường châu Âu mà không cần quá cảnh Ukraina.
Đường ống dẫn khí ở mỏ khí đốt Kovyktinskoye, tỉnh Irkutsk, miền Đông Siberia, Nga. Ảnh: Gazprom
Cuộc chiến chớp nhoáng 12 ngày giữa Israel và Iran kết thúc bất ngờ, khiến giá dầu và khí đốt lao dốc mạnh nhất trong 2 năm. Trong khi châu Âu thở phào vì tránh được khủng hoảng năng lượng, có một sự thật ít ai để ý là Mátxcơva đã tự tay tìm lối đi mới cho khí đốt Nga mà không cần quá cảnh Ukraina.
Theo đó, khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga đang tràn vào châu Âu, thay thế phần lớn vai trò trung chuyển khí đốt qua Ukraina.
Thị trường dầu thở phào nhẹ nhõm sau lo ngại về việc đóng eo biển Hormuz - nơi vận chuyển hơn 20% nguồn cung dầu toàn cầu. Giá dầu Brent đã lao dốc từ 77 USD xuống 67 USD/thùng, xóa sạch mức tăng do chiến sự gây ra chỉ trong vài ngày.
“Thị trường giờ gần như đã quên hẳn rủi ro địa chính trị tuần trước. Tâm lý đã quay lại với các yếu tố cơ bản” - chuyên gia phân tích Janiv Shah từ Rystad nhận định.
Trong khi đó, Iran tận dụng thời điểm chiến sự để tăng tốc xuất khẩu dầu sang Trung Quốc, lên mức kỷ lục 1,8 triệu thùng/ngày, theo dữ liệu từ Vortexa. Các nhà đầu tư đang dồn sự chú ý vào cuộc họp OPEC+ vào ngày 6.7 tới, nơi các nước có thể bàn đến việc tăng sản lượng thêm một lần nữa.
Thị trường khí đốt châu Âu cũng chứng kiến cú lao dốc mạnh nhất trong 2 năm: Giá khí đốt giao tháng 7 trên sàn TTF Hà Lan giảm gần 20%, từ 494 USD xuống 409 USD/1.000 m3.
Việc eo biển Hormuz, nơi Qatar cung cấp 10% khí cho châu Âu, không bị ảnh hưởng giúp giảm áp lực lên nguồn cung. Tuy nhiên, “cú đỡ thầm lặng” đến từ Nga mới là yếu tố then chốt.
Theo báo cáo của cơ quan thống kê châu Âu (Eurostat), trong quý I.2025, nhập khẩu LNG từ Nga vào EU đã tăng 50%, đạt 5,6 tỉ m3. Mức tăng này gần như bù đắp được hoàn toàn cho lượng khí đốt mà Nga từng vận chuyển qua đường ống Ukraina, hiện đã bị dừng.
Tổng lượng khí Nga xuất sang châu Âu trong 3 tháng đầu năm chỉ giảm 800 triệu m3, xuống còn 9,3 tỉ m3. Điều này cho thấy Nga đang tái định hình tuyến cung cấp năng lượng mà không cần Kiev.
Sự phụ thuộc vào LNG từ Nga đang khiến EU gặp khó trong việc thực hiện mục tiêu từ bỏ khí đốt Nga. Ủy ban châu Âu chỉ còn biết trông chờ vào việc các dự án LNG Mỹ và Qatar kịp vận hành đúng hạn, nếu không muốn tiếp tục trì hoãn kế hoạch chấm dứt nhập khẩu khí đốt Nga.
Cùng lúc, giá than tại khu vực ARA (Amsterdam - Rotterdam - Antwerp) cũng giảm nhẹ từ 107 USD xuống 105 USD/tấn, cho thấy xu hướng hạ nhiệt chung của thị trường năng lượng.
Khi thế giới mải theo dõi chiến sự Trung Đông và biến động giá năng lượng, Nga đã lặng lẽ viết lại bản đồ khí đốt châu Âu, biến LNG thành con bài chiến lược thay thế cho đường ống quá cảnh Ukraina. Một chiến lược không ồn ào, nhưng đủ sức làm EU bối rối.
