Sẵn sàng thực hiện chính quyền hai cấp, gần dân hơn, phục vụ dân tốt hơn

Đổi mới để phục vụ người dân tốt hơn

Lần đầu tiên trong lịch sử hành chính hiện đại, một mô hình tổ chức bộ máy mới - chính quyền địa phương hai cấp - được triển khai đồng loạt trên phạm vi cả nước. Từ vùng đô thị năng động như TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng đến miền núi, hải đảo xa xôi như Hà Giang, Quảng Bình, Cà Mau…, tất cả đang chung một nhịp chuẩn bị hối hả, quyết liệt nhưng cũng đầy phấn khởi, tin tưởng cho sự kiện trọng đại sẽ diễn ra từ ngày 1.7.2025.

Việc Quốc hội khóa XV thông qua Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, xác lập mô hình tổ chức 2 cấp (tỉnh và xã), đã thể hiện quyết tâm chính trị cao trong việc cải cách tổ chức bộ máy, loại bỏ các tầng nấc trung gian để xây dựng nền hành chính tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Không chỉ là thay đổi về mặt cơ học của bộ máy, cải cách lần này hướng tới mục tiêu căn bản: Phục vụ người dân tốt hơn. Chính phủ và các bộ, ngành đã đồng loạt vào cuộc, ban hành hơn 100 văn bản hướng dẫn, chuyển giao hơn 600 nhiệm vụ từ cấp huyện về xã. Từ nay, người dân không cần đi xa, không cần qua nhiều cấp, nhiều phòng mà có thể giải quyết hầu hết thủ tục hành chính ngay tại địa phương mình sinh sống.

Tại Hội nghị công bố 28 Nghị định về phân cấp, phân quyền; phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương 2 cấp tổ chức ngày 12.6, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh: “Chính quyền hai cấp là hệ thống gần dân, hiệu quả, đủ năng lực đồng hành cùng phát triển, phục vụ người dân và doanh nghiệp nhanh chóng, thuận lợi, thiết thực”.

Không khí sẵn sàng trên toàn quốc

Ngay từ giữa tháng 6.2025, không khí chuẩn bị cho ngày vận hành bộ máy mới đã lan tỏa khắp các địa phương.

Tại TPHCM, nơi có quy mô dân số lớn nhất nước, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Văn Được chỉ đạo các phường, xã “tăng tốc thần tốc”, hoàn tất toàn bộ chuẩn bị trước ngày 30.6. Tại 168 trung tâm hành chính công cấp xã, cán bộ công chức đã làm quen với mô hình vận hành mới. Từ hệ thống liên thông thủ tục hành chính, hội nghị trực tuyến đến trợ lý ảo hỗ trợ tra cứu 1.800 dịch vụ công, tất cả đã sẵn sàng.

Ở miền núi phía Bắc, Hà Giang chọn xã Vị Xuyên làm điểm mô hình thử nghiệm chính quyền hai cấp. Những tình huống thực tế - từ tổ chức họp HĐND xã, xử lý hồ sơ đăng ký đất đai, thành lập hộ kinh doanh - đã được vận hành như một kỳ tổng duyệt trước giờ G.

Tại Nghệ An, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đức Trung phát biểu: “Chuyển đổi sang chính quyền hai cấp không chỉ là cải tổ hành chính, mà là thay đổi tư duy phục vụ. Từ thụ động sang chủ động, từ xin - cho sang kiến tạo - đồng hành theo hướng gần dân, sát dân và phục vụ có hiệu quả các nhu cầu, yêu cầu của người dân. Đây là sự kiện quan trọng, đánh dấu bước chuyển mới trong tổ chức bộ máy chính quyền cơ sở, đánh dấu bước chuyển trong phương thức lãnh đạo của Đảng, phương thức chỉ đạo, điều hành của HĐND, UBND cấp xã mới”.

Ở các tỉnh Tây Nguyên, như Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, việc sáp nhập và vận hành bộ máy mới cũng gắn với bảo đảm ổn định đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Tinh thần “sát dân, gần dân” lan tỏa

Trên hết, cái đích mà chính quyền hai cấp hướng đến chính là tinh thần “sát dân, gần dân” như Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo. Sắp xếp bộ máy không phải là để tiện cho quản lý, mà là để thuận lợi nhất cho người dân. Từng thủ tục hành chính, từng quyết định quản lý giờ đây đều được thiết kế lại, đặt người dân làm trung tâm.

Chính phủ yêu cầu thiết lập đường dây nóng, trợ lý ảo, các kênh hỗ trợ từ xa để người dân có thể tiếp cận thông tin, phản ánh khó khăn mà không cần trực tiếp đến trụ sở. Đồng thời, mô hình tổ chức xã mới với chức năng mạnh mẽ hơn, chủ động giải quyết hầu hết các thủ tục thuộc thẩm quyền.

Đó là hình ảnh một chính quyền không chỉ biết ban hành mệnh lệnh, mà còn lắng nghe - đồng hành - phục vụ.

Tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội ngày 16.6, Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý, trong quá trình sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương hai cấp ở Thủ đô, điều quan trọng hàng đầu là phải giữ gìn sự đoàn kết nội bộ, phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ.

Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ, trong quá trình triển khai chính quyền địa phương hai cấp, phải tiến hành đúng quy định, đúng quy trình, đặt lợi ích chung lên trên hết. Vừa qua, nhiều cán bộ đã tự nguyện nghỉ công tác, không đòi hỏi quyền lợi, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao vì sự nghiệp chung. Đó là những tấm gương tiêu biểu về sự hy sinh, cống hiến thầm lặng, mà toàn Đảng, toàn dân đều trân trọng và ghi nhận.

Hành trình của tương lai

Ngày 1.7.2025 sẽ là mốc son trong lịch sử hành chính Việt Nam - đánh dấu bước chuyển căn bản sang chính quyền 2 cấp, khởi đầu cho một hành trình đổi mới sâu sắc trong cách thức quản lý Nhà nước.

Đây là thời điểm chúng ta bước vào một chương mới - nơi chính quyền không còn là khái niệm xa cách, mà là người bạn đồng hành của người dân, là động lực thúc đẩy sáng tạo, là bệ đỡ cho doanh nghiệp và cộng đồng phát triển.

Với tinh thần “sát dân, gần dân”, cùng niềm tin vào trí tuệ, bản lĩnh và sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị - mô hình chính quyền địa phương hai cấp hứa hẹn sẽ viết nên một chương mới cho tiến trình hiện đại hóa bộ máy hành chính quốc gia