IMF cảnh báo rủi ro hoán đổi nợ từ USD sang nhân dân tệ
IMF cảnh báo việc hoán đổi nợ từ đồng USD sang nhân dân tệ có thể khiến các nước đối mặt rủi ro tiền tệ mới.
Đồng USD và nhân dân tệ. Ảnh: Xinhua
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) vừa đưa ra cảnh báo về rủi ro tỉ giá đối với Kenya và Ethiopia sau khi hai quốc gia này thực hiện hoán đổi một phần khoản vay từ đồng USD sang nhân dân tệ (CNY).
Động thái được cho là nhằm giảm chi phí tài chính, nhưng IMF cho rằng, các thỏa thuận hoán đổi như vậy có thể tạo ra những “điểm yếu mới” trong cấu trúc nợ quốc gia.
Ngày 7.10.2025, Kenya hoàn tất việc chuyển đổi khoản vay cho dự án Đường sắt tiêu chuẩn trị giá 646,15 tỉ shilling Kenya (tương đương khoảng 4,2 tỉ USD) từ USD sang CNY.
Bộ trưởng Tài chính John Mbadi cho biết, động thái này giúp Kenya tiết kiệm khoảng 180 triệu USD/năm nhờ giảm lãi suất tính theo đồng USD.
Việc chuyển đổi này cũng giúp Kenya đa dạng hóa danh mục nợ nước ngoài, giảm phụ thuộc vào đồng USD và hạn chế tác động từ biến động lãi suất quốc tế.
Hai tuần sau, Ethiopia bắt đầu đàm phán với Trung Quốc để chuyển đổi một phần khoản nợ trị giá 695,23 tỉ shilling Kenya (tương đương khoảng 4,5 tỉ USD) sang nhân dân tệ. Addis Ababa kỳ vọng việc này sẽ giảm chi phí tài chính và thắt chặt thêm quan hệ thương mại với Bắc Kinh.
Trong tuyên bố gửi Bloomberg ngày 11.11.2025, người phát ngôn IMF nhận định, việc hoán đổi ngoại tệ là “một cách tiếp cận chủ động trong quản lý nợ”, song đồng thời nhấn mạnh hiệu quả của nó phụ thuộc vào cấu trúc và khả năng kiểm soát rủi ro tỉ giá.
“Những giao dịch như vậy có thể giúp giảm chi phí, nhưng cũng có thể làm phát sinh rủi ro tiền tệ nếu không được thiết kế trong một chiến lược dài hạn” - đại diện IMF nói.
IMF khuyến nghị các quốc gia cần tích hợp các hoạt động hoán đổi tiền tệ vào chiến lược quản lý nợ và dự trữ trung hạn, nhằm đảm bảo cân bằng giữa chi phí và rủi ro.
Bước đi của Kenya diễn ra giữa lúc các chủ nợ phương Tây - bao gồm IMF và Ngân hàng Thế giới (WB) - bày tỏ lo ngại việc nước này dùng vốn vay ưu đãi bằng USD để trả nợ Trung Quốc thay vì đầu tư cho các dự án trong nước.
Cố vấn kinh tế của Tổng thống Kenya William Ruto - ông David Ndii - tiết lộ rằng, các tổ chức tài chính đa phương “đã đặt câu hỏi tại sao họ phải tiếp tục hỗ trợ Kenya trong khi phần lớn tiền lại chảy sang thanh toán nợ Trung Quốc”.
Áp lực này, theo ông Ndii, là một trong những yếu tố khiến Kenya quyết định tái cấu trúc nợ và chuyển đổi sang nhân dân tệ.
Đến tháng 3.2025, tổng nợ nước ngoài của Kenya ở mức khoảng 32 tỉ USD, trong đó 4,2 tỉ USD là nợ Trung Quốc. Các khoản thanh toán cho Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc (Exim Bank of China) chiếm khoảng 1/4 tổng chi phí trả nợ nước ngoài.
Nhờ chuyển một phần khoản vay sang nhân dân tệ, Kenya đã giảm được lãi suất hàng năm và kéo dài kỳ hạn trả nợ, qua đó giải phóng thêm nguồn lực cho các lĩnh vực ưu tiên trong nước.
Thực tế, đồng shilling Kenya trong năm 2025 vẫn giữ ổn định hiếm có so với USD, nhờ dự trữ ngoại hối vững, kiều hối dồi dào và chính sách tiền tệ chặt chẽ. Song chính sự ổn định này, theo IMF, có thể làm suy yếu khả năng điều hành chính sách tiền tệ và kiểm soát lạm phát nếu bị ràng buộc bởi các thỏa thuận hoán đổi phức tạp.
