Cú hích bất ngờ với siêu đường ống dẫn khí Nga-Trung Quốc

Căng thẳng leo thang giữa Iran và Israel đang vô tình tạo cú hích lớn cho tham vọng khí đốt của Nga tại châu Á, khi Bắc Kinh có thể sớm ký thỏa thuận với Mátxcơva về đường ống dẫn khí Power of Siberia 2 (Sức mạnh Siberia 2) - dự án trị giá hàng chục tỉ USD nhằm đảm bảo an ninh năng lượng trong thời kỳ bất ổn.

Theo ông Kirill Babaev, Giám đốc Viện Trung Quốc và Châu Á Đương đại tại Mátxcơva, đồng thời là cố vấn chính sách cho chính phủ Nga, tình hình xung đột Israel-Iran đã khiến vấn đề hợp tác khí đốt với Trung Quốc được đặt lại lên bàn một cách nghiêm túc.

“Với rủi ro ngày càng cao tại Trung Đông, việc tăng nhập khí đốt từ phía Bắc là lợi thế chiến lược của Trung Quốc. Chúng tôi tin rằng từ nay đến cuối năm, thỏa thuận về đường ống dẫn khí Sức mạnh Siberia 2 sẽ được chốt” - ông Babaev nói.

Nga đã theo đuổi dự án này trong nhiều năm nhằm bơm 50 tỉ mét khối khí đốt mỗi năm sang Trung Quốc qua Mông Cổ, nhưng vẫn vướng mắc về giá và điều khoản thanh toán. Tuy nhiên, với cuộc chiến giữa Israel và Iran - nay đã bước sang ngày thứ 5 liên tiếp - nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng dầu khí từ vùng Vịnh đang khiến Bắc Kinh phải tính toán lại.

Theo ông Babaev, việc Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến thăm Trung Quốc vào đầu tháng 9 để dự lễ kỷ niệm chiến thắng phát xít Nhật sẽ là cơ hội vàng để đẩy nhanh các cam kết chiến lược. Chuyến đi này diễn ra chỉ vài tháng sau chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Mátxcơva hồi tháng 5.

“Chuyến thăm của Tổng thống Putin sẽ bao trùm những cuộc thảo luận cả về chính trị lẫn kinh tế. Và hợp tác năng lượng chắc chắn là nội dung trọng tâm” - ông Babaev tiết lộ.

Trong bối cảnh Nga bị phương Tây cô lập vì cuộc xung đột Ukraina, hợp tác với Trung Quốc ngày càng trở nên quan trọng. Kim ngạch thương mại Nga - Trung đã tăng 26% trong năm 2023, nhưng chỉ nhích nhẹ 1,9% năm 2024, và sụt 7,5% trong 4 tháng đầu năm nay. Tuy nhiên, ông Babaev lạc quan rằng những thỏa thuận mới về nông sản và năng lượng sẽ giúp đảo ngược xu hướng.

Theo ông, một trở ngại lớn là vấn đề thanh toán xuyên biên giới, do các ngân hàng Trung Quốc lo ngại bị Mỹ trừng phạt. Nhưng đến nay, các cơ chế mới đang vận hành ổn định và hiệu quả. “Chúng tôi và đối tác Trung Quốc cùng hiểu rằng tiền bạc luôn thích sự yên tĩnh, càng ít công khai thì dòng tiền càng trôi chảy” - ông nói.

Tại Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg diễn ra trong tuần này, một phái đoàn lớn từ Trung Quốc gồm quan chức và doanh nghiệp sẽ tham dự và đối thoại trực tiếp với Tổng thống Putin.

Ông Babaev cho biết, nhà đầu tư Trung Quốc đã hiện diện ở nhiều lĩnh vực tại Nga như nông nghiệp, lọc hóa dầu, thực phẩm, logistics và sản xuất giấy. Tuy nhiên, họ thường hoạt động thông qua liên doanh hoặc thương hiệu mới để “giữ hình ảnh kín đáo”.

“Trung Quốc bước vào thị trường Nga một cách thận trọng nhưng bền bỉ. Họ không ồn ào, nhưng rất quyết liệt” - ông Babaev nhận định. Và với xung đột Trung Đông, cánh cửa cho một “siêu thương vụ khí đốt” đang mở rộng chưa từng thấy.