TPHCM trình đề án chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang điện trong tháng 9

Thông tin này được Thạc sĩ Lê Thanh Hải - Giám đốc Trung tâm Tư vấn ứng dụng kinh tế (thuộc HIDS) cho biết tại tọa đàm “Giảm phát thải, lọc không khí” do Báo Thanh Niên tổ chức sáng 22.8.

Theo ông Hải, từ năm 2026, TPHCM sẽ bắt đầu lộ trình bằng việc không cho phép tài xế dùng xe xăng đăng ký mới trên các nền tảng dịch vụ vận tải. Những tài xế hiện hữu có thời gian 3 năm (2026 - 2028) để chuyển đổi dần sang xe điện.

Giải pháp chính được đề xuất là cho tài xế vay trả góp mua xe điện, với phương thức lấy phần tiền tiết kiệm từ nhiên liệu xăng để trả dần trong vòng 3 năm, trung bình khoảng 1 triệu đồng/tháng.

Bên cạnh đó, HIDS kiến nghị Nhà nước hỗ trợ miễn lệ phí trước bạ, miễn thuế giá trị gia tăng khi mua xe điện, đồng thời triển khai các gói vay ưu đãi để khuyến khích tài xế chuyển đổi.

Với chính sách này, HIDS kỳ vọng trong năm 2026 có thể thay thế 30% lượng xe công nghệ và giao hàng hiện tại bằng xe điện. Chương trình khuyến khích tiếp tục kéo dài đến hết 2027, phấn đấu nâng tỷ lệ chuyển đổi lên 80%.

Năm 2027 được xác định là giai đoạn then chốt. Chính quyền sẽ kết hợp chính sách xã hội với chính sách giao thông xanh, dành khoảng 50 tỉ đồng từ ngân sách để hỗ trợ 10.000 - 15.000 tài xế nghèo, cận nghèo và thu nhập thấp.

Mỗi người sẽ được hỗ trợ từ 3 - 5 triệu đồng làm khoản trả trước 25% giá trị xe. Phần còn lại sẽ được thanh toán bằng tiền tiết kiệm từ chi phí xăng dầu.

Từ năm 2028, các chính sách miễn lệ phí trước bạ và thuế giá trị gia tăng sẽ không còn áp dụng. Nhà nước chỉ duy trì các gói vay ưu đãi, theo nguyên tắc “người chuyển đổi sớm được hưởng lợi nhiều hơn”.

Đến ngày 1.1.2029, TPHCM dự kiến cấm hoàn toàn xe xăng hai bánh tham gia cung cấp dịch vụ vận tải và giao hàng trên tất cả nền tảng.

“Với lộ trình chuyển đổi trên, chúng tôi đang hoàn thiện báo cáo chính sách để trình UBND TPHCM. Từ đó, các cơ quan quản lý sẽ xem xét, điều chỉnh và áp dụng vào thực tế” - ông Lê Thanh Hải khẳng định.

Tại tọa đàm, đại diện Grab cho biết nhiều tài xế quan tâm đến kế hoạch chuyển đổi, nhưng thực tế có tới 80% chưa từng trải nghiệm xe điện và hơn 60% chưa sẵn sàng do lo ngại chi phí đầu tư ban đầu cao, khó tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi.

Grab đề xuất chính sách hỗ trợ cần cân bằng giữa mục tiêu phát triển giao thông xanh và việc đảm bảo sinh kế của tài xế.

Trong đó, điều kiện tiên quyết là phải nhanh chóng phát triển hạ tầng sạc công cộng, đảm bảo trạm sạc dùng chung giữa các hãng và sự ổn định của lưới điện.

Ngoài ra, lộ trình chuyển đổi cần gắn với thời gian xây dựng hạ tầng, phát triển hệ sinh thái xe điện và hoàn thiện hệ thống giao thông công cộng để giảm dần nhu cầu sử dụng xe cá nhân.

Đối với tài xế công nghệ và giao hàng, Grab đề xuất áp dụng tiêu chí theo niên hạn và hiệu suất phương tiện: xe quá 12 năm phải chuyển đổi, trong khi xe mới và còn sử dụng tốt thì nên cho phép tiếp tục hoạt động.

Cuối cùng, doanh nghiệp này nhấn mạnh cần thêm các công cụ tài chính mạnh mẽ như trợ giá, hỗ trợ trả góp lãi suất thấp, miễn giảm thuế phí, đồng thời có chính sách ưu tiên xe điện trong hoạt động như bãi đỗ, khu vực đón trả khách hay làn đường riêng.