Miễn thị thực cho nhân tài quốc tế - rộng cửa đón dòng vốn và trí tuệ chất lượng cao

Từ thị thực du lịch đến thị thực “chiến lược”

Báo cáo mới nhất của Tổng cục Thống kê cho biết, với chính sách thị thực thuận lợi, các chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch được đẩy mạnh cùng với các hoạt động chào mừng các ngày lễ lớn của dân tộc đã thu hút khách quốc tế đến Việt Nam ngày càng tăng.

Trong tháng 7.2025, khách quốc tế đến nước ta đạt 1,56 triệu lượt người, tăng 6,8% so với tháng trước và tăng 35,7% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 7 tháng năm 2025, khách quốc tế đến Việt Nam đạt 12,23 triệu lượt người, tăng 22,5% so với cùng kỳ năm trước.

Chương trình miễn thị thực (visa) đang thực hiện có vai trò rất lớn đối với con số tăng trưởng ấn tượng trên.

Tuy nhiên, phản ánh từ các công ty dịch vụ cũng cho thấy, nhiều nhà đầu tư, chuyên gia gặp khó khi xin visa vào Việt Nam. Có trường hợp doanh nhân nước ngoài đã mở doanh nghiệp, có nhân viên và hoạt động kinh doanh, nhưng hồ sơ xin visa đầu tư vẫn bị từ chối không rõ lý do. Thậm chí, để vào được Việt Nam làm việc, họ phải “đi đường vòng” thông qua tour du lịch trọn gói vừa tốn kém, vừa mất thời gian.

Tại thảo luận tổ ở Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, hồi giữa tháng 2.2025, bàn về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng: “Cần tạo cơ chế thu hút nguồn nhân lực. Không chỉ thu hút người làm ở ngoài khu vực Nhà nước vào làm việc trong khu vực Nhà nước, mà cần thu hút để phát triển doanh nghiệp tư nhân, thu hút nguồn nhân lực từ bên ngoài về Việt Nam để góp phần thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Phải tạo cơ chế thu hút bằng cơ chế thuế, phí, lệ phí, chính sách nhà cửa, đất đai, visa, hợp đồng lao động...

“Không thể để tình trạng chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài vào Việt Nam, nhưng lại phải chờ visa” - Thủ tướng nhấn mạnh.

Chìa khóa thu hút, đón dòng vốn và trí tuệ chất lượng cao

Với Nghị định 221 có hiệu lực từ 15.8, chính sách miễn visa này đã bước sang một giai đoạn mới: Từ công cụ hỗ trợ ngành du lịch trở thành đòn bẩy chiến lược để thu hút nhân tài và dòng vốn chất lượng cao.

Các nền kinh tế tiên tiến đều áp dụng những chính sách thị thực ưu đãi cho nhân tài toàn cầu. Singapore có “Employment Pass”, UAE có “Golden Visa”…. Việt Nam, với Nghị định 221, đã chính thức bước vào “cuộc đua” này bằng một thông điệp rõ ràng: Những bộ óc sáng tạo, những bàn tay kỹ thuật và những nhà quản lý hàng đầu sẽ được chào đón như đối tác phát triển.

Đặc biệt, nhóm nhân lực công nghiệp công nghệ số, gồm các chuyên gia trí tuệ nhân tạo, kỹ sư phần mềm, nhà thiết kế vi mạch, chuyên gia an ninh mạng - được xem là lực lượng then chốt để Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia số vào năm 2030. Khi rào cản thị thực được gỡ bỏ, các tập đoàn công nghệ, viện nghiên cứu quốc tế sẽ dễ dàng đưa nhân sự tinh hoa đến Việt Nam triển khai dự án, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực trong nước.

Những học giả, giáo sư, nhà khoa học khi đến Việt Nam không chỉ mang theo tri thức, mà còn mang theo mạng lưới hợp tác toàn cầu.

Miễn thị thực dài hạn sẽ giúp họ coi Việt Nam là “căn cứ” để triển khai ý tưởng, thay vì chỉ là điểm dừng chân ngắn hạn. Nhà đầu tư quốc tế luôn cân nhắc môi trường kinh doanh không chỉ ở khía cạnh thuế, hạ tầng mà cả ở sự thuận tiện di chuyển. Một quốc gia mà lãnh đạo tập đoàn, chuyên gia kỹ thuật có thể ra vào dễ dàng, không phải lo thủ tục thị thực phức tạp, sẽ ghi điểm lớn trong mắt giới kinh doanh.

Việc miễn thị thực cho lãnh đạo các tập đoàn, doanh nghiệp lớn, cùng nhân sự then chốt của họ, tạo điều kiện cho các chuyến khảo sát, đàm phán, ký kết diễn ra nhanh chóng. Điều này giúp rút ngắn chu kỳ đầu tư, tăng tốc độ giải ngân và triển khai dự án - yếu tố quyết định trong bối cảnh cạnh tranh thu hút FDI ngày càng gay gắt. Việc mở rộng visa cho các đối tượng là nhà đầu tư, các chuyên gia, nhân lực công nghệ cao là bước đi cụ thể hóa chương trình hành động của Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Đáng chú ý, Nghị quyết 57 đã mở ra một chương mới cho các nhà đầu tư công nghệ nước ngoài với ba trụ cột trọng yếu: Sự đồng thuận chiến lược, cải cách thể chế và tiềm năng thị trường. Đặc biệt, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ thu hút ít nhất 7 tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đặt trụ sở, trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) hoặc cơ sở sản xuất tại Việt Nam. Đây không chỉ là mục tiêu định hướng, mà còn được cụ thể hóa bằng các ưu đãi “đo ni đóng giày” và sự linh hoạt trong khung pháp lý.

Trong kỷ nguyên cạnh tranh toàn cầu về nhân lực chất lượng cao, với Nghị quyết 57, Nghị định 221, Việt Nam đã gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ: Cánh cửa luôn rộng mở cho những ai có thể cùng Việt Nam kiến tạo một tương lai thịnh vượng.

Nếu biết tận dụng và song hành cùng các cải cách về môi trường kinh doanh, đầu tư cho khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, chính sách này sẽ trở thành “chìa khóa vàng” để Việt Nam bứt phá, trở thành điểm đến hàng đầu của nhân tài và vốn đầu tư chất lượng cao trên bản đồ thế giới.