Việt Nam tăng tốc trên hành trình chuyển đổi xanh

Nhanh chóng nhập cuộc chuyển đổi xanh hoặc bị đào thải

Chuyển đổi xanh không còn là xu hướng mà là yêu cầu cấp thiết để hướng tới một Việt Nam phát triển bền vững.

Tại Hội nghị COP26, Chính phủ Việt Nam đã khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Mục tiêu này tiếp tục được khẳng định tại COP27, COP28 và COP29, thể hiện quan điểm nhất quán và quyết tâm của Việt Nam là phát triển xanh và bền vững.

Đánh giá về những thách thức lớn nhất đối với phát triển bền vững năm 2025 của Việt Nam, ông Phan Bá Đức, Chuyên gia tư vấn chuyển đổi Xanh FPT Digital, Tập đoàn FPT - cho rằng, chính là hạ tầng công nghệ và áp lực tài chính. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động, một số quốc gia đang phải điều chỉnh lại cam kết khí hậu vì lo ngại về chi phí và tác động đến tăng trưởng kinh tế.

“Thứ nhất, hạ tầng công nghệ và năng lượng. Việt Nam có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo nhưng vẫn còn nhiều rào cản trong việc tích hợp vào lưới điện quốc gia, đặc biệt là công nghệ lưu trữ điện chưa phát triển đồng bộ. Việc tối ưu hóa nguồn cung và đảm bảo an ninh năng lượng vẫn là bài toán nan giải.

Thứ hai, huy động vốn xanh. Để triển khai các dự án quy mô lớn về năng lượng sạch, giao thông xanh và công nghiệp bền vững, Việt Nam cần tăng cường thu hút nguồn tài chính từ các tổ chức quốc tế và mô hình hợp tác công tư (PPP).

Dù đối mặt với nhiều thách thức, Việt Nam cũng đang đứng trước những cơ hội lớn nhờ xu hướng đầu tư xanh toàn cầu. Đây là lúc các doanh nghiệp, tổ chức tài chính và chính phủ cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng mô hình phát triển bền vững, trong đó vai trò của các đơn vị tư vấn chiến lược như FPT Digital là cầu nối quan trọng giữa chính sách và triển khai thực tế” - ông Đức phân tích.

Doanh nghiệp cần thêm chính sách hỗ trợ

Hiện nay các thị trường quốc tế lớn như Liên minh châu Âu, Mỹ, Nhật Bản đã và đang áp dụng các cơ chế như "thuế carbon biên giới" (CBAM), nhãn sinh thái, tiêu chuẩn môi trường. Nếu doanh nghiệp Việt Nam không nhanh chóng bắt nhịp và chuyển đổi sẽ bị loại khỏi sân chơi toàn cầu.

Trước yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp đã lấy kinh doanh xanh là chiến lược, lợi thế cạnh tranh. Nhiều tập đoàn, doanh nghiệp đầu tàu đang đẩy mạnh chuyển đổi xanh để ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế carbon thấp, hướng tới mục tiêu Net Zero.

Trao đổi với Lao Động, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá sự vào cuộc chuyển đổi xanh của doanh nghiệp Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, sự thay đổi này diễn ra chủ yếu ở khối các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững đối với các doanh nghiệp nội địa; đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa đang gặp rất nhiều khó khăn” - PGS.TS Nguyễn Đình Thọ thông tin.

"Nắm bắt những khó khăn của doanh nghiệp, xuyên suốt thời gian qua, Chính phủ đã luôn đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp trong chuyển đổi xanh. Chính phủ đã có những chỉ đạo, quyết sách thực hiện đồng bộ các giải pháp thúc đẩy thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển bền vững trên tất cả các lĩnh vực. Trong đó, tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp thực hành các giải pháp phát triển bền vững" - PGS. TS Nguyễn Đình Thọ cho biết.

Về phía doanh nghiệp xuất khẩu, ông Trịnh Đức Kiên - Phó Giám đốc Công ty TNHH Kẻ Gỗ đánh giá hiện nay, các yêu cầu liên quan đến đáp ứng tiêu chuẩn xanh và bền vững đang trở thành yêu cầu bắt buộc trong đa dạng ngành nghề và ở rất nhiều thị trường khác nhau, đặc biệt là các thị trường khó tính như EU, Bắc Mỹ, Đông Á và châu Úc.

“Đối với Công ty TNHH Kẻ Gỗ, đơn vị sản xuất và xuất khẩu sản phẩm ngành gỗ thì khách hàng đang có các yêu cầu về xanh và bền vững không chỉ ở sản phẩm cuối cùng mà trong toàn bộ chuỗi hành trình sản phẩm. Về nguyên liệu, yêu cầu doanh nghiệp sử dụng nguyên liệu gỗ có chứng nhận quản lý rừng bền vững FSC/PEFC; chứng minh sử dụng nguyên liệu không gây phá rừng, mất rừng (với EU là quy định EUTR hiện nay và EUDT trong thời gian tới). Về sản xuất có các yêu cầu về sản xuất xanh, không gây hại đến môi trường. Ví dụ Cơ chế điều chỉnh carbon CBAM của EU yêu cầu khai báo mức phát thải khí nhà kính trên mỗi đơn vị sản phẩm...” - ông Trịnh Đức Kiên đánh giá.

Theo ông Trịnh Đức Kiên, doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường đang gặp khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm, do tại Việt Nam chưa có quy định, lộ trình cụ thể về việc hạn chế/ cấm sử dụng các sản phẩm gây ô nhiễm môi trường (như dụng cụ ăn uống dùng một lần, túi nilong, cốc chén nhựa....).

Ông đề xuất Chính phủ đưa lộ trình và mốc thời gian cụ thể cho việc áp dụng các quy định này, thay vì chỉ kêu gọi ý thức tự nguyện. Đưa ra các ưu tiên trong mua sắm công đối với hàng hóa dịch vụ của các doanh nghiệp đã có đầu tư nhất định về chuyển đổi xanh đã được chứng thực và chứng nhận. Rà soát, thống nhất lại các quy định về quản lý nhà nước đối với nguồn gốc gỗ và lâm sản; tạo thuận lợi cho doanh nghiệp ngành gỗ chứng minh nguồn gốc nguyên liệu của mình.