Mưa thiếu hụt tới 71%, nhiều hồ chứa ở Bắc Kạn xuống mực nước chết
Hạn hán kéo dài, lượng mưa thiếu hụt tới 71% khiến nhiều hồ chứa ở Bắc Kạn cạn xuống mực nước chết. Hơn 1.600ha đất nông nghiệp đối mặt nguy cơ mất trắng, người dân chật vật tìm nước tưới, ruộng đồng nứt nẻ, thu nhập bấp bênh, sinh kế bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Sông Cầu qua Bắc Kạn nhiều đoạn cạn trơ đáy. Ảnh: Phùng Minh
Nhiều hồ chứa cạn kiệt, sản xuất gặp khó
Từ cuối năm 2024 đến nay, lượng mưa trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn thiếu hụt khoảng 71% so với trung bình nhiều năm. Tổng lượng dòng chảy nước mặt trên các sông, suối cũng giảm mạnh, đặc biệt trong tháng 3.2025, mức thiếu hụt lên tới 23%. Tình trạng khô hạn kéo dài khiến lượng nước về các hồ chứa không đủ, dẫn đến nhiều hồ xuống bằng hoặc dưới mực nước chết.
Hồ Nặm Cắt (thành phố Bắc Kạn) - công trình có dung tích hơn 12 triệu mét khối, lớn nhất tỉnh hiện đã xuống dưới mực nước chết. Ngoài chức năng tưới tiêu, hồ còn có vai trò điều tiết cho sông Cầu. Việc mực nước giảm sâu khiến lưu lượng điều tiết về hạ lưu bị hạn chế, ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt của người dân vùng hạ du.
Trong khi đó, đoạn sông Cầu chảy qua thành phố Bắc Kạn vẫn cạn trơ đáy dù đã bước vào thời điểm cuối mùa khô. Nhiều nơi trơ cả bãi bồi, cồn cát, lòng sông bị thu hẹp và có dấu hiệu xói lở. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất và đời sống người dân.
Còn tại huyện Chợ Mới, hồ Khuổi Quang cung cấp nước cho hơn 22ha đất nông nghiệp, nhưng hiện chỉ còn đủ phục vụ khoảng 8ha. Tình trạng tương tự xảy ra ở nhiều hồ khác như hồ Kéo Coi, hồ Thôm Moong, hồ Khuổi Dú (huyện Na Rì). Đặc biệt, hồ Khuổi Khe là một trong những hồ chứa lớn của tỉnh cũng chỉ đạt khoảng 50% dung tích thiết kế.
Ông Nông Quang Linh - phụ trách Trạm Quản lý thủy nông huyện Na Rì - cho biết: “Hồ Khuổi Khe hiện cung cấp nước cho gần 79ha lúa. Mực nước liên tục giảm suốt nhiều tháng qua, nếu không có mưa trong thời gian tới, sản xuất nông nghiệp khu vực hạ lưu sẽ bị ảnh hưởng lớn”.
Theo Công ty TNHH MTV Quản lý, khai thác công trình thủy lợi tỉnh Bắc Kạn, đơn vị đang quản lý 30 hồ chứa, trong đó 5 hồ đã xuống dưới mực nước chết, các hồ còn lại chỉ đạt từ 40 - 60% dung tích.
Bà Đào Thị Nguyệt - Phó Giám đốc công ty - cho biết: “Nếu không có mưa, nhiều hồ sẽ tiếp tục cạn kiệt. Chúng tôi đã khuyến cáo người dân tiết kiệm nước, đồng thời đề nghị chủ đầu tư chỉ đạo nhà thầu vừa thi công vừa đảm bảo nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt”.
Người dân chật vật tìm nguồn nước
Tình trạng thiếu nước ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động canh tác ở nhiều địa phương. Tại xã Mỹ Phương (huyện Ba Bể), nhiều tháng qua, những thửa ruộng ven chân đồi đã nứt nẻ, cây lúa còi cọc, khô héo. Gia đình anh Hoàng Văn Nguyệt có hơn 4.000m² ruộng nhưng không thể gieo sạ do không có nước. Anh cho biết, chưa năm nào suối, kênh mương khô cạn như năm nay. “Nếu khô hạn kéo dài, vụ mùa này chắc chắn mất trắng”, anh Nguyệt nói.
Tại huyện Na Rì, đến thời điểm cuối tháng 4.2025, nhiều diện tích vẫn chưa được làm đất, nhiều con suối đã khô cạn. Cánh đồng Nà Tuồng (xã Xuân Dương) xuất hiện tình trạng phân mảng rõ rệt: Những thửa ruộng gần suối còn giữ được màu xanh, còn lại chủ yếu là cỏ dại và đất khô.
Theo ông Hoàng Văn Cúc - Trưởng thôn Nà Tuồng, trong thôn có hàng chục hécta ruộng phụ thuộc hoàn toàn vào nước mưa, nhưng từ đầu năm đến nay, lượng mưa gần như không có. “Nếu thời tiết không sớm cải thiện, không chỉ sản xuất mà cả thu nhập, sinh hoạt của người dân sẽ bị ảnh hưởng lớn”, ông Cúc nói.
Thống kê từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Kạn, toàn tỉnh có khoảng 1.693ha đất nông nghiệp có nguy cơ bị hạn hán trong vụ xuân này. Trong đó, các huyện bị ảnh hưởng nặng gồm Na Rì (hơn 400ha), Chợ Mới (hơn 390ha), Ba Bể (hơn 270ha) và Chợ Đồn (hơn 210ha).
