Mỹ thiếu trầm trọng nhân lực STEM

Điều này sẽ làm yếu lực lượng lao động trình độ cao và giảm năng lực đổi mới.

Nghiên cứu Brain Freeze, do nhóm nhà khoa học STEM tại các trường đại học Mỹ thực hiện, cảnh báo Mỹ có nguy cơ mất 240 - 480 tỷ đô la mỗi năm trong thập kỷ tới nếu số lượng sinh viên quốc tế ngành STEM (Khoa học, Kỹ thuật, Công nghệ, Toán học) tiếp tục sụt giảm.

Báo cáo nhấn mạnh việc siết chặt chính sách thị thực và hạn chế đối với sinh viên quốc tế dưới thời chính quyền Trump đang làm xói mòn nghiêm trọng nguồn lực lao động có kỹ năng cao, vốn là nền tảng cho đổi mới, tăng trưởng công nghệ và năng lực cạnh tranh toàn cầu của Mỹ.

Sinh viên quốc tế chiếm 50% số lượng học viên cao học STEM tại Mỹ. Còn người lao động sinh ra ở nước ngoài hiện chiếm gần 1/3 lực lượng lao động STEM có kỹ năng cao. Nếu tỷ lệ này giảm 1/3, như dự báo trong báo cáo, lực lượng lao động STEM của Mỹ có thể suy giảm ít nhất 6% và hơn 11% ở trình độ tiến sĩ. Điều này kéo theo sự suy yếu năng lực đổi mới, chậm tăng trưởng năng suất và đe dọa trực tiếp đến tốc độ tăng GDP dài hạn.

Nghiên cứu cũng nhấn mạnh đóng góp vượt trội của sinh viên quốc tế vào đổi mới công nghệ. Trong khi lao động STEM sinh ra tại Mỹ tạo trung bình 3 bằng sáng chế trên 100 lao động mỗi năm, thì con số này ở nhóm sinh viên quốc tế tốt nghiệp tại Mỹ là 8, chiếm tới 36% tổng số lượng. Ngoài việc trực tiếp tạo ra sáng kiến, họ còn thúc đẩy toàn bộ hệ sinh thái nghiên cứu trở nên năng động hơn, khuyến khích đồng nghiệp người Mỹ phát triển ý tưởng mới.

Không chỉ trong phòng thí nghiệm, sinh viên quốc tế còn góp phần bồi đắp môi trường khởi nghiệp. Khoảng 20% các công ty khởi nghiệp được đầu tư mạo hiểm ở Mỹ được sáng lập bởi người nhập cư, phần lớn trong số họ từng là sinh viên quốc tế. Tính đến năm 2025, gần một nửa các công ty trong danh sách Fortune 500 được thành lập bởi người nhập cư hoặc con cái họ, minh chứng cho vai trò không thể thay thế của di dân có trình độ cao trong nền kinh tế Mỹ.

Tuy nhiên, bất chấp những cảnh báo từ giới học thuật và doanh nghiệp, các đề xuất siết chặt như giới hạn thị thực F-1, cắt giảm OPT hay áp phí 100 nghìn đô la cho thị thực H-1B vẫn tiếp tục được xem xét và ban hành. Giới chuyên gia lo ngại rằng nếu những chính sách này được áp dụng trên diện rộng, chúng sẽ làm suy yếu lâu dài năng lực cạnh tranh khoa học của Mỹ, đồng thời thúc đẩy dòng nhân tài chuyển hướng sang Canada, châu Âu và châu Á.

Trong một nền kinh tế toàn cầu dựa nhiều vào tri thức, khả năng thu hút và giữ chân người tài không chỉ là vấn đề giáo dục, mà là lợi thế chiến lược quốc gia. Và với những con số thiệt hại lên đến hàng trăm tỷ đô la mỗi năm, câu hỏi đặt ra là liệu Mỹ có thể duy trì vị thế dẫn đầu khoa học - công nghệ nếu tiếp tục khép cửa với thế giới hay không.