Lộ diện loạt nước EU vẫn ôm chặt khí đốt Nga bất chấp sức ép cắt giảm

Người phát ngôn Ủy ban châu Âu (EC), bà Anna-Kaisa Itkonen cho biết: “Các quốc gia thành viên EU nhập khẩu khí đốt Nga gồm Bỉ, Hà Lan, Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, chủ yếu qua đường ống dẫn khí TurkStream, cùng Hy Lạp, Slovakia và Hungary”.

Tuy vậy, bà Itkonen thừa nhận EC không nắm được điểm đến cuối cùng của lượng khí đốt này: “Chúng tôi chỉ biết khí đốt đi vào hệ thống EU qua đâu, nhưng không thể xác định nó được tiêu thụ ở đâu”.

Trong khi Ủy ban châu Âu đang thúc đẩy kế hoạch loại bỏ khí đốt Nga như cấm các hợp đồng mới từ 2025 và chấm dứt nhập khẩu khí đốt đường ống lẫn LNG vào năm 2027 thì thực tế lại cho thấy một bức tranh trái ngược.

Hungary và Slovakia đã công khai tuyên bố sẽ bỏ phiếu phản đối kế hoạch này tại Hội đồng châu Âu, vì phụ thuộc sâu vào nguồn cung từ Nga.

Chương trình REPowerEU khởi động từ năm 2022 đặt mục tiêu cắt hoàn toàn sự lệ thuộc vào năng lượng Mátxcơva trong vòng 5 năm. Nhưng theo số liệu, chi phí nhập khẩu LNG của EU từ Nga đã tăng gần 4,6 lần chỉ trong 3 năm qua.

Tỉ trọng khí Nga trong nhập khẩu của EU từng giảm từ 40% trước năm 2022 xuống khoảng 15% vào năm 2023, nhưng lại nhích lên gần 19% trong năm 2024, khiến Brussels không khỏi lo ngại.

Theo Cơ sở Hạ tầng Khí đốt châu Âu (GIE), từ đầu mùa hè đến nay, châu Âu mới bơm ròng khoảng 52 tỉ m3 khí đốt vào kho dự trữ, so với mức 61 tỉ m3 cần thiết để đạt chuẩn 90% trước mùa đông. Hiện mức lấp đầy chỉ đạt 80,83%, thấp hơn tới 6,5% so với trung bình 5 năm gần nhất và kém xa mức 93,4% của cùng kỳ năm ngoái.

EC yêu cầu các nước thành viên đảm bảo kho đạt ít nhất 90% trong giai đoạn 1.10 - 1.12 hàng năm, kèm biên độ linh hoạt 10%. Điều này càng đẩy giá khí đốt tăng, gây áp lực lớn lên người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Tập đoàn dầu khí Nga Gazprom từng cảnh báo châu Âu sẽ gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc dự trữ khí đốt cho mùa đông. Nguồn cung hạn chế, cộng thêm cạnh tranh ngày càng gay gắt từ châu Á - nơi nhu cầu LNG tăng cao - đang khiến EU phải “giành giật” từng chuyến hàng.

Mùa đông vừa qua, châu Âu nhập gần 63 tỉ m3 LNG - mức cao thứ ba trong lịch sử. Riêng tháng 6, nhập khẩu đạt kỷ lục theo tháng với 12,2 tỉ m3, nhưng sau đó chững lại. Tính từ tháng 4, khối này đã nhập hơn 64 tỉ m3 LNG, song công suất tái khí hóa mới chỉ vận hành ở mức 51%.

Giá khí đốt trung bình tại châu Âu hiện dao động quanh mức 394 USD/1.000 m3, gần như không đổi so với tháng 9. Trong khi đó, sản lượng điện gió giảm từ mức 18% hồi tháng 9 năm ngoái xuống còn 14% trong tháng 8 năm nay, khiến nhu cầu điện khí tăng cao hơn.