Xây nhà trên đất nông nghiệp có thể phạt tới 150 triệu đồng

Điều 5 Luật Đất đai 2024 quy định nguyên tắc sử dụng đất phải đúng mục đích, đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Đồng thời, Điều 31 Luật Đất đai 2024 nêu rõ người sử dụng đất có nghĩa vụ sử dụng đất đúng mục đích, đúng ranh giới thửa đất, tuân thủ các quy định về không gian trên và dưới mặt đất, cũng như các quy định pháp luật liên quan.

Liên quan đến đất nông nghiệp, khoản 3 Điều 178 Luật Đất đai 2024 quy định người sử dụng đất nông nghiệp được chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; được sử dụng một diện tích đất nhất định theo quy định của UBND cấp tỉnh để xây dựng công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp. Trường hợp đất trồng lúa còn phải thực hiện theo quy định riêng.

Theo khoản 6 Điều 3 Nghị định 112/2024/NĐ-CP, công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp bao gồm các công trình như: Cơ sở sơ chế, bảo quản nông sản; kho chứa vật tư nông nghiệp, máy móc, dụng cụ lao động; công trình trưng bày, giới thiệu sản phẩm nông nghiệp.

Như vậy, nhà ở không được xem là công trình phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp. Do đó, người dân không được phép xây nhà để ở trên đất nông nghiệp nếu chưa làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở theo quy định.

Theo khoản 2 Điều 10 Nghị định 123/2024/NĐ-CP, hành vi chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp (không phải đất trồng lúa, không phải đất lâm nghiệp) sang đất phi nông nghiệp, bao gồm việc xây nhà trên đất nông nghiệp, trong địa giới hành chính cấp xã sẽ bị xử phạt như sau:

Phạt từ 10 – 20 triệu đồng đối với diện tích dưới 0,01 ha;

Phạt từ 20 – 30 triệu đồng đối với diện tích từ 0,01 ha đến dưới 0,03 ha;

Phạt từ 30 – 50 triệu đồng đối với diện tích từ 0,03 ha đến dưới 0,05 ha;

Phạt từ 50 – 100 triệu đồng đối với diện tích từ 0,05 ha đến dưới 0,1 ha;

Phạt từ 100 – 150 triệu đồng đối với diện tích từ 0,1 ha trở lên.

Trường hợp vi phạm xảy ra tại địa giới hành chính phường, thị trấn, mức phạt sẽ gấp đôi so với mức nêu trên.

Ngoài hình thức phạt tiền, người vi phạm còn có thể bị buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất, tức là tháo dỡ công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp nếu không thực hiện khắc phục theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.

Lưu ý, mức phạt nêu trên áp dụng đối với cá nhân. Đối với tổ chức, mức phạt tiền sẽ gấp 2 lần mức phạt đối với cá nhân theo khoản 2 Điều 5 Nghị định 123/2024/NĐ-CP.