Số hóa di sản, hành trình Hà Nội đưa lịch sử đến gần giới trẻ

Đẩy mạnh chuyển đổi số, nâng tầm trải nghiệm cho du khách

Nằm tại trung tâm Thành phố Hà Nội, Văn Miếu - Quốc Tử Giám là quần thể kiến trúc Nho học lớn nhất và lâu đời bậc nhất tại Việt Nam. Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám mang trong mình bề dày lịch sử cùng những giá trị đặc biệt về văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật, hệ thống hiện vật.

Hiện nay, Văn Miếu - Quốc Tử Giám đang triển khai nhiều giải pháp số như mã QR, ứng dụng di động, vé điện tử, màn hình tương tác, giúp nâng cao trải nghiệm cho khách tham quan.

Theo bà Nguyễn Liên Hương - Phó Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, một trong những bước đi ấn tượng của Văn Miếu là áp dụng vé điện tử thay cho vé giấy truyền thống, giúp tiết kiệm thời gian, đơn giản hóa quy trình đón tiếp và tạo ấn tượng chuyên nghiệp với du khách. Mã QR và màn hình tương tác cũng được bố trí tại nhiều điểm, hỗ trợ việc tra cứu thông tin nhanh chóng, trực quan, hấp dẫn hơn.

Bên cạnh đó, Trung tâm đẩy mạnh xây dựng cơ sở dữ liệu số dưới dạng 3D. Các công nghệ tiên tiến như 2D, 3D, AR/VR, VR360, Holosys, Hologram và 3D Mapping được tích hợp đồng bộ, kết hợp với nghiên cứu văn hóa - lịch sử để tạo ra những sản phẩm số có giá trị phục vụ công tác giáo dục, nghiên cứu và quảng bá. Những hạng mục tiêu biểu đã được số hóa gồm một số bia Tiến sĩ, công trình kiến trúc, triển lãm trưng bày…

Từng là hướng dẫn viên du lịch và đã nhiều lần có cơ hội đưa du khách tới Văn Miếu - Quốc Tử Giám, ông Trần Xuân Hiến (phường Ba Đình, Hà Nội) cho biết, khi trải nghiệm màn hình tương tác tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, ông rất ấn tượng vì có thể xoay, lật, xem chi tiết từng hiện vật dưới mọi góc nhìn. Hơn nữa, hệ thống đa ngôn ngữ giúp khách quốc tế tự tìm hiểu thông tin một cách dễ dàng và sâu sắc hơn rất nhiều.

Tương tự, anh Phan Quang Sang (TP Hồ Chí Minh) cho biết, trải nghiệm màn hình 360° cho phép anh ngắm toàn cảnh Văn Miếu, đồng thời phóng to những chi tiết kiến trúc nhỏ mà khi tham quan trực tiếp khó có thể quan sát kỹ.

Đặc biệt, chương trình “Trải nghiệm đêm tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám” là điểm nhấn nổi bật khi kết hợp nghệ thuật trình diễn với công nghệ hiện đại như 3D Mapping, AR/VR, AI hỏi đáp với cụ Rùa, kính VR, video wall… tái hiện không gian Quốc Tử Giám xưa một cách sinh động.

Sau khi tham gia tour đêm, bà Khổng Thị Hường (Hải Phòng) cho biết bà rất hứng thú với công nghệ thực tế ảo AR/VR, bởi dù từng đi nhiều di tích, đây là lần đầu tiên bà được “trải nghiệm lịch sử” theo cách chân thực đến vậy.

Giảm nhẹ áp lực cho hướng dẫn viên du lịch

Theo anh Lương Đức Trường, hướng dẫn viên du lịch tại Hoàng thành Thăng Long, việc áp dụng công nghệ vào hoạt động thuyết minh đã tạo ra một bước ngoặt lớn. Những thiết bị tour guide thông minh giờ đây trở thành “trợ thủ” đắc lực cho các đoàn khách đông người.

“Chỉ cần đeo tai nghe, du khách dù đứng xa vẫn có thể nghe rõ ràng từng lời thuyết minh, không bỏ lỡ bất kỳ thông tin nào” - anh Lương Đức Trường cho biết.

Công nghệ không chỉ dừng lại ở đó, tiến sâu vào khu vực trưng bày, công nghệ tiếp tục "lên tiếng" bằng những màn hình tương tác một chạm, công nghệ 3D Mapping sinh động, tái hiện không gian lịch sử một cách sống động như bước ra từ quá khứ.

“Việc số hóa không gian và các lớp trầm tích văn hóa tại Hoàng thành Thăng Long không chỉ giúp lưu trữ dữ liệu chi tiết, phục vụ công tác phục dựng trong tương lai, mà còn góp phần nâng cao trải nghiệm cho khách tham quan - đặc biệt là giới trẻ, những người yêu thích công nghệ”, - anh Lương Đức Trường chia sẻ thêm.

Sau khi trực tiếp trải nghiệm công nghệ 3D Mapping tại Hoàng thành Thăng Long, anh Nguyễn Hà Phúc (Hà Nội) cho rằng, công nghệ này được thực hiện rất tốt, tái hiện các cuộc chiến một cách sống động và chân thực, mang lại cảm giác như đang ở giữa trận chiến. Các di tích khảo cổ cũng được thể hiện rõ nét, dễ hình dung hơn.

“Tôi cho rằng Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung nên ứng dụng nhiều công nghệ 3D, số hóa như vậy để thế hệ trẻ có thể tiếp cận, hiểu và trân trọng lịch sử, cũng như những khó khăn mà ông cha ta đã trải qua”, anh Phúc cho hay.

Không chỉ dừng lại ở Hoàng thành Thăng Long hay Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội hiện có khoảng 6.489 di tích các loại đã được kiểm kê. Đây là một trong những địa phương có số lượng di sản lớn nhất cả nước, với mỗi con phố, góc nhỏ đều mang trong mình lớp trầm tích văn hóa, lịch sử. Chính điều này tạo nên nguồn lực đặc biệt để phát triển văn hóa và du lịch Thủ đô.

Việc đẩy mạnh số hóa di sản không chỉ góp phần lưu trữ tư liệu, hình ảnh quý mà còn mở rộng khả năng tiếp cận của người dân trong và ngoài nước, từ đó nuôi dưỡng tình yêu, sự hiểu biết và niềm tự hào với văn hóa truyền thống Việt Nam.