Mệnh lệnh lịch sử giữa rừng già Tân Trào

Cuối tháng 5.1941, Chủ tịch Hồ Chí Minh về tới Tân Trào (Tuyên Quang), từ đó vùng đất này đã chính thức trở thành căn cứ, trung tâm chỉ huy mới của cách mạng. Cũng từ thời điểm đó, Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn ở bên cạnh Bác để chuẩn bị các công việc cho Tổng khởi nghĩa.

Những ngày ở Tân Trào, Bác ở và làm việc tại lán Nà Nưa - một căn lán nhỏ giữa rừng Tân Trào với điều kiện sinh hoạt rất kham khổ, bữa ăn đạm bạc chỉ có măng rừng chấm muối. Cuối tháng 7.1945, Bác bị ốm nặng, tưởng chừng như không qua khỏi.

Trong một lần lên lán Nà Nưa báo cáo công việc với Bác, Đại tướng Võ Nguyên Giáp thấy Bác đang lên cơn sốt, miệng nói mê, thuốc men chẳng có gì ngoài mấy viên thuốc cảm và ký ninh uống chẳng thấy đỡ, hiện tượng khác thường, chưa thấy ở Bác bao giờ.

Quá lo lắng, Đại tướng xin được ngủ lại với Bác một đêm. Thế rồi, tỉnh dậy sau cơn sốt mê man, Bác dặn dò Đại tướng như trăng trối: “Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hi sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải cương quyết giành cho được độc lập”.

Theo PGS.TS Trần Ngọc Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, câu nói giống như một mệnh lệnh của lịch sử và không ai khác chính Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người hiện thực hoá điều đó với tầm chiến lược.

Một mặt Đại tướng Võ Nguyên Giáp xây dựng, mở rộng khu giải phóng. Mặt khác ông đã đề xuất mở trường quân chính kháng Nhật để đào tạo đội ngũ cán bộ quân sự đầu tiên, sau trở thành những cán bộ nòng cốt trong cuộc tổng khởi nghĩa.

PGS.TS Trần Ngọc Long cho rằng: "Cũng chính Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người trực tiếp vâng lệnh Bác Hồ thảo ra các bức điện hỏa tốc triệu tập các đại biểu về dự hội nghị toàn quốc của Đảng và sau đó là Quốc dân Đại hội Tân Trào để ra quyết định lịch sử Tổng khởi nghĩa một cách nhanh chóng, mau lẹ".

Tháng 8.1945, chiến tranh thế giới thứ hai sắp kết thúc, các nước thắng trận đang vẽ lại bản đồ thế giới. Tại Việt Nam, nam vĩ tuyến 16 sẽ được trao cho quân đội Anh, phía bắc vĩ tuyến 16 sẽ do quân đội Tưởng phụ trách.

Nhận thấy thời cơ đã chín muồi, Bác Chỉ thị: "Nên họp ngay và cũng không nên kéo dài hội nghị. Chúng ta cần tranh thủ từng giây, từng phút. Tình hình sẽ chuyển biến nhanh chóng. Không thể để lỡ cơ hội".

Ngày 13.8.1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào quyết định phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước trước khi quân Đồng Minh tiến vào Đông Dương. Tiếp đó là Quốc dân Đại hội tại Tân Trào trong các ngày 16 và 17.8.1945 được xem như "Hội nghị Diên Hồng" của cách mạng Việt Nam.

Ngày 19.8.1945, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội kết thúc thắng lợi vang dội tạo động lực, khí thế cho nhiều địa phương khác giành chính quyền về tay nhân dân.

Cách mạng Tháng Tám thành công, trước khi rời Tân Trào về Thủ đô Hà Nội để đọc Bản Tuyên ngôn độc lập, Bác đã dặn lại các đồng chí trong Đảng: “Lênin đã nói: “Giành chính quyền đã khó, giữ chính quyền còn khó hơn”. Bởi vậy, các cô, các chú còn ở lại địa phương đây, giúp đồng bào tổ chức cuộc sống sao cho tươi đẹp hơn, ấm no. Biết đâu, chúng ta còn trở lên đây nhờ cậy đồng bào lần nữa…”.

Đó cũng như một sự dự cảm cho lần thứ 2 Bác trở lại mảnh đất này. Ngày 2.4.1947, Bác Hồ về lại Tuyên Quang, trong 9 năm kháng chiến chống Pháp, Bác đã ở Tuyên Quang gần 6 năm với 47 địa điểm khác nhau. Từ đây nhiều chủ trương, quyết sách quan trọng đã được ban hành để lãnh đạo toàn dân đi đến thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp.