Ngộ độc rượu cồn công nghiệp: Hệ luỵ khó lường

Nhiều mẫu cồn sát trùng rởm từng được bệnh nhân uống với thành phần chủ yếu là methanol được lưu giữ tại Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Thùy Linh

3 người nhập viện cấp cứu sau 1 bữa nhậu

Trong và sau Tết Nguyên đán, tình trạng ngộ độc rượu liên tiếp diễn ra. Thống kê của Cục Quản lý Khám Chữa bệnh - Bộ Y tế cho thấy trong 7 ngày nghỉ Tết Nguyên đán 2023, tổng số ca khám, cấp cứu rối loạn tiêu hoá, ngộ độc thức ăn là 129 trường hợp, trong đó có đến 79 trường hợp được xác định là ngộ độc/say rượu, bia. Đáng lo ngại, nhiều bệnh nhân bị ngộ độc rất nặng, nguy hiểm tính mạng, thậm chí tử vong vì rượu rởm. 

Ngày mùng 6 Tết Nguyên đán, một nhóm 7 người làm cùng công ty ở tỉnh Thái Bình đã cùng nhau uống rượu trong bữa nhậu khai xuân. Thế nhưng, đáng sợ là khi xét nghiệm loại rượu mà họ uống cho thấy có tới 58% là methanol - cồn công nghiệp, chỉ có 1% là ethanol - cồn sinh học trong rượu thông thường. Loại rượu này đã khiến các bệnh nhân bị ngộ độc nặng. 

Một trong số đó là bệnh nhân N.V.M, nam, 49 tuổi (ở Thái Bình) bị toan chuyển hóa nặng đến mức không đo được chỉ số, nồng độ methanol trong máu tới 234 mg/dl (ngưỡng rất cao). Dù điều trị tích cực, nhưng sau gần 5 ngày bệnh nhân vẫn hôn mê, phải đặt ống nội khí quản, lọc máu liên tục.

Theo chia sẻ của người nhà bệnh nhân, sau chầu rượu liên hoan tại công ty vào ngày mùng 6 Tết, ông M có uống nhiều rượu, trên đường về bị ngã xe, xây xước nhẹ, không va đập vùng đầu nhưng mắt mũi tối sầm.

Tại nhà, ông M thấy đau mỏi người, đau bụng, đau đầu, đi lại khó khăn nên được người nhà đưa vào bệnh viện tỉnh cấp cứu ngay trong đêm. Bệnh nhân cũng được chuyển tuyến đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai ngay sau đó. Kết quả xét nghiệm mẫu rượu bệnh nhân uống cho thấy ông M đã uống phải loại rượu rởm - rượu pha cồn công nghiệp.

Cũng tại bữa nhậu này, cùng uống rượu với bệnh nhân M còn 6 người khác vì thế rất có thể có những trường hợp khác bị ngộ độc methanol mà chưa có biểu hiện bệnh.

Ngay sau khi tiếp nhận bệnh nhân này, các bác sĩ của Trung tâm Chống độc đã vận động những người còn lại đến bệnh viện để xét nghiệm.

"Sau khi xét nghiệm đã phát hiện thêm hai người có nồng độ methanol trong máu rất cao dù chưa có biểu hiện ngộ độc. Hai trường hợp còn lại có thể uống ít hơn nên nồng độ methanol trong máu thấp"- bác sĩ điều trị chia sẻ.

Tại Trung tâm Chống độc, hiện nay ông B.N.L, 43 tuổi, là người cùng uống rượu với ông M có tình trạng toan chuyển hóa (ngộ độc rượu), đang phải lọc máu. Còn một bệnh nhân khác cũng điều trị tại đây với biểu hiện tương tự.

Bác sĩ cấp cứu cho các bệnh nhân ngộ độc rượu. Ảnh: Thùy Linh 

Cồn công nghiệp đóng chai giống hệt cồn y tế, bán tại nhà thuốc

Theo BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai - liên quan đến ngộ độc cồn công nghiệp, mới đây, một nam bệnh nhân 46 tuổi ở Vĩnh Phúc đã tử vong sau khi mua cồn y tế để uống nhưng thực chất lại là cồn công nghiệp.

Bệnh nhân này có tiền sử nghiện rượu nên thường ra hiệu thuốc mua cồn y tế để uống. Cách đây 3 ngày, bệnh nhân nôn nhiều, ý thức lơ mơ và được đưa đến bệnh viện địa phương sau đó được chuyển tiếp đến Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch, tổn thương não nặng, mù mắt, tụt huyết áp và tử vong sau đó. Kết quả nghiệm mẫu cồn bệnh nhân uống có nồng độ methanol trong máu rất cao.

Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cho biết, rượu ethanol khi vào cơ thể chuyển hóa rất nhanh, trong khi đó methanol lại ngược lại tốc độ chuyển hóa, đào thải rất chậm (sau 7-8 ngày vẫn có thể tồn tại trong máu).

"Methanol khi vào người được cơ thể chuyển thành axit formic, là chất độc hơn methanol rất nhiều, gây tổn thương mắt, thần kinh..."- bác sĩ nói. 

Đặc biệt, trong những ngày Tết, bệnh nhân có thể uống nhiều loại rượu khác nhau nên càng làm quá trình chuyển hóa methanol chậm hơn. Có những bệnh nhân nhiều ngày sau đó bất ngờ thấy mắt mờ, đột quỵ… mà không hề biết rằng là nguyên nhân có thể do ngộ độc rượu methanol từ những ngày trước.

Các bác sĩ cho biết, ngộ độc rượu chứa methanol là tình trạng đã xuất hiện từ lâu và được cảnh báo rất nhiều lần nhưng vẫn tiếp diễn, thậm chí có xu hướng gia tăng trước và sau Tết Nguyên đán.

Bác sĩ Nguyên cảnh báo rượu methanol rất giống với rượu ethanol thông thường, thậm chí còn ngọt, dễ uống hơn nên không thể phân biệt được. Khi mới uống, bệnh nhân cũng có cảm giác giống với say rượu nên dễ bị nhầm lẫn.

Tuy nhiên, khoảng 1-2 ngày sau uống, bệnh nhân sẽ có biểu hiện mờ mắt, lơ mơ, thở nhanh và thở sâu giống như khó thở do nhiễm toan chuyển hóa, co giật, hôn mê. Khi đến viện, hầu hết các trường hợp này đã tổn thương não, mù mắt và tụt huyết áp, ở trong tình trạng nguy kịch, thậm chí tử vong.

Điều rất đáng lo ngại hiện nay là hầu hết các sản phẩm cồn công nghiệp (cồn methanol) được đóng chai với mẫu mã, hình thức, nhãn dán giống hệt cồn y tế và được bán tại các nhà thuốc/hiệu thuốc nên khiến không ít người nhầm lẫn. Methanol khi vào người được cơ thể chuyển thành axit formic, là chất độc hơn methanol rất nhiều, gây tổn thương mắt, thần kinh...