Lợi ích khi “số hóa” giấy chuyển tuyến khám chữa bệnh

Để thuận lợi trong quá trình chuyển tuyến liên quan người bệnh có thẻ bảo hiểm y tế, Bộ Y tế đang nghiên cứu bỏ giấy chuyển tuyến để áp dụng hình thức giấy chuyển tuyến điện tử thuận tiện, nhanh chóng.

Hệ thống y tế dễ “quá tải”

Bộ Y tế phân hệ thống cơ sở khám, chữa bệnh thành 4 tuyến chuyên môn kỹ thuật nhằm xác định quy mô, phạm vi hoạt động chuyên môn, năng lực thực hiện kỹ thuật của cơ sở khám, chữa bệnh. Điều này giúp phân luồng bệnh nhân phù hợp với khả năng điều trị của từng cơ sở, tránh quá tải cho tuyến trên.

Trường hợp tình trạng bệnh tật vượt quá khả năng chuyên môn của tuyến dưới, cơ sở thực hiện chuyển người bệnh lên tuyến trên phù hợp.

Trường hợp người bệnh điều trị ở tuyến trên đã ổn định nhưng cần tiếp tục theo dõi, căn cứ tình trạng bệnh tật (đã ổn định…) và điều kiện thực tế (thí dụ cơ sở tuyến trên quá tải…), cơ sở có thể chuyển người bệnh về tuyến dưới để tiếp tục điều trị, chăm sóc. Cơ sở cấp cho người bệnh giấy chuyển tuyến theo mẫu quy định.

Do đó, giấy chuyển tuyến có 2 giá trị. Thứ nhất là cung cấp các thông tin cơ bản của người bệnh cho y tế tuyến trên. Thứ hai là cung cấp thông tin thể hiện quyền lợi, mức hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế tùy thuộc lý do chuyển tuyến để phục vụ việc thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết: "Quy định phân tuyến chuyên môn, chuyển tuyến và giấy chuyển tuyến có ý nghĩa quan trọng góp phần bảo đảm ổn định, cân đối và bền vững hệ thống khám chữa bệnh và công tác khám chữa bệnh.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện cũng đã phát sinh một số vướng mắc, bất cập, quy định đăng ký khám chữa bệnh ban đầu còn nặng về hành chính, chưa thuận lợi khi người bệnh đi khám chữa bệnh tại cơ sở khám chữa bệnh khác ở tuyến tương đương hoặc thấp hơn, ảnh hưởng đến quyền lợi của người bệnh.

Nhiều người bệnh nặng muốn lên tuyến trên điều trị nhưng xin giấy chuyển tuyến rất khó khăn, thậm chí phải “chung chi” mới đi được. Giữ bệnh nhân ở tuyến dưới, trong khi một số bệnh tuyến dưới điều trị hiệu quả không cao, buộc nhiều người phải xin ra viện và tự vượt tuyến".

Từ ngày 1/1/2016, việc thông tuyến khám chữa bệnh giữa trạm y tế tuyến xã, phòng khám đa khoa và bệnh viện tuyến huyện. Từ ngày 1/1/2021, việc thông tuyến tỉnh trên toàn quốc đối với khám chữa bệnh nội trú cũng tạo ra một số vướng mắc liên quan đến tuyến, vượt tuyến, chuyển tuyến, gây ra tình trạng quá tải trở lại ở tuyến trên, và giảm tỷ lệ khám chữa bệnh tại y tế cơ sở.

Toàn quốc có gần 10 nghìn trạm y tế xã, phường có khám chữa bệnh ban đầu nhưng năm 2022 giảm chỉ còn chiếm 14% lượt khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, trong khi đó lại tăng số lượt khám chữa bệnh nội trú trái tuyến tại tuyến tỉnh…

Việc thông tuyến này tạo ra nhiều vướng mắc liên quan đến tuyến, vượt tuyến, chuyển tuyến, gây tình trạng quá tải trở lại đối với tuyến trên và giảm tỷ lệ khám chữa bệnh ban đầu tại y tế cơ sở. Những vướng mắc, bất cập trên đặt ra các câu hỏi về việc có nên giữ các tuyến y tế cơ sở và có cần phân tuyến, giữ hay bỏ giấy chuyển tuyến?

Thạc sĩ Trần Thị Trang, Vụ trưởng Bảo hiểm Y tế (Bộ Y tế) cho rằng: "Với điều kiện hiện nay, có thể khẳng định không thể thông tuyến đến tuyến trung ương và bỏ quy định về chuyển tuyến vì sẽ gây quá tải, áp lực dồn lên tuyến trung ương và xáo trộn cả hệ thống khám, chữa bệnh, ảnh hưởng đến chất lượng điều trị, mất cân đối Quỹ Bảo hiểm y tế.

Các cơ sở tuyến trung ương được giao chức năng tuyến cuối, tập trung điều trị bệnh nặng, triển khai kỹ thuật chuyên sâu, nghiên cứu khoa học, đào tạo cho nên không thể tập trung vào khám và điều trị các bệnh lý thông thường, chăm sóc ban đầu. Quá tải cũng gây nguy cơ sai sót, tai biến, giảm chất lượng và hiệu quả điều trị, ảnh hưởng đến người bệnh".

Nỗ lực nâng cao chất lượng y tế cơ sở

Vụ trưởng Bảo hiểm Y tế (Bộ Y tế) Trần Thị Trang cho biết: "Thực hiện Đề án 06 của Chính phủ, Bộ Y tế đang xúc tiến chuẩn bị phối hợp với Bộ Công an để ứng dụng các giấy chuyển tuyến, giấy hẹn khám lại vào hệ thống VssID, VNelD. Khi đó, người bệnh chỉ cần trình điện thoại, mã BHYT, mã giấy chuyển tuyến, khi đến bất cứ cơ sở khám chữa bệnh tuyến trên được chuyển đến là có thể khám chữa bệnh.

Đồng thời, lập hồ sơ quản lý sức khỏe người dân và mở rộng mô hình bác sĩ gia đình với cơ chế chuyển tuyến thuận tiện, bác sĩ gia đình có thể chuyển người bệnh lên tuyến Trung ương phù hợp với tình trạng bệnh. Tuy nhiên, để làm được việc này, ngành y tế cần phải số hóa việc quản lý sức khỏe người dân, cung cấp thông tin chuyển tuyến cũng như công khai các danh mục chuyên môn kỹ thuật...".

Đây cũng là giải pháp để người bệnh biết được thông tin và các cơ sở khám chữa bệnh cũng thuận lợi hơn trong việc chuyển tuyến, giảm tối đa các phiền hà cho người bệnh. Bên cạnh đó, Bộ Y tế đang tăng cường chỉ đạo, triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng cao năng lực và mở rộng phạm vi chi trả bảo hiểm y tế cho tuyến dưới. Các cơ sở khám chữa bệnh tuyến dưới có đủ năng lực, được đầu tư có thể triển khai kỹ thuật và sử dụng thuốc của tuyến trên.

"Thí dụ, khi được phê duyệt danh mục kỹ thuật, bệnh viện tuyến huyện, tỉnh, nơi người bệnh đăng ký khám chữa bệnh ban đầu phải căn cứ vào danh mục này và năng lực của cơ sở để cân nhắc việc chuyển ngang bệnh nhân tới các cơ sở y tế cùng hạng mà có kỹ thuật đó, để người dân vẫn được hưởng đúng tuyến khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Khi đó, người bệnh không nhất thiết phải có giấy chuyển tuyến và không phải chuyển đến cơ sở không có kỹ thuật và dịch vụ đó. Trường hợp cơ sở không có đủ thuốc chuyên khoa để điều trị cho người bệnh thì người bệnh cũng có thể lên tuyến trên", bà Trang dẫn chứng.

Cùng với việc số hóa thủ tục chuyển tuyến để việc điều trị cho bệnh nhân được nhanh gọn, đồng thời cần nâng cao chất lượng đội ngũ y bác sĩ của tuyến cơ sở, tạo niềm tin để giữ chân người bệnh.

Bộ Y tế cũng đang đẩy mạnh các hoạt động chỉ đạo tuyến, bệnh viện vệ tinh, luân phiên luân chuyển cán bộ, đào tạo chuyển giao kỹ thuật để tăng cường năng lực và trình độ chuyên môn của tuyến dưới, bảo đảm thực hiện tốt các kỹ thuật theo phân tuyến chuyên môn kỹ thuật của các tuyến.