Du lịch cộng đồng và bài toán sinh kế

Năm 2023, ngành du lịch Việt Nam đặt ra mục tiêu phấn đấu đón 110 triệu lượt khách du lịch. Bởi vậy, ngành du lịch tại các địa phương đang đẩy mạnh việc làm mới các dòng sản phẩm, đặc biệt là các sản phẩm chủ đạo như: du lịch biển, đảo; du lịch văn hóa với đặc trưng ẩm thực và di sản hay du lịch đô thị, du lịch nghỉ dưỡng…

Du lịch sinh thái với nền tảng du lịch cộng đồng cũng là một trong những sản phẩm du lịch được nhiều địa phương tập trung phát triển, nhất là khi sản phẩm du lịch này góp phần phát triển, lưu giữ được giá trị văn hóa di sản.

Những buổi trình diễn hát xoan - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã được UNESCO công nhận tại đình cổ Hùng Lô, trở thành hoạt động quen thuộc với những nghệ nhân của phường xoan.

Từ khi làng cổ Hùng Lô với đình cổ Hùng Lô được công nhận là 1 trong 2 điểm du lịch cộng đồng của tỉnh Phú Thọ, lượng du khách trong và ngoài nước về tham quan, trải nghiệm đã đều và tăng trưởng hơn, nhất là sau đại dịch với trung bình 3 đoàn khách châu Âu trong một tháng.

"Ngoài trải nghiệm văn hóa, họ được tham quan làng nghề, thưởng thức một trong những di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được công nhận bởi UNESCO ở Phú Thọ đó là hát xoan Phú Thọ. Hùng Lô hiện đang là một trong những điểm không thể bỏ qua trong hành trình du lịch của Phú Thọ", bà Lê Thị Xuân Hương, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch Phú Thọ, cho biết.

Không chỉ được thưởng thức điệu hát xoan, các hoạt động truyền thống như gói bánh chưng không cần khuôn tại nhà cổ, hay tham quan cơ sở sản xuất mì gạo cũng thu hút du khách trải nghiệm.

Văn hóa truyền thống trở thành nguồn lực để phát triển du lịch. Ngược lại, du khách cũng trở thành nguồn lực trong hành trình bảo tồn, lưu giữ giá trị văn hóa ở cộng đồng.

Phát triển du lịch cộng đồng: Phải gắn với sinh kế

Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch khai thác nguồn tài nguyên có sẵn với sự tham gia của cộng đồng dân cư, những người trực tiếp thực hiện và hưởng lợi từ hoạt động du lịch.

Trên nhiều vùng miền của Việt Nam, hoạt động du lịch cộng đồng đã góp phần thay da đổi thịt đời sống của không ít cộng đồng cư dân. Với những điểm du lịch cộng đồng còn mới, việc phát triển bền vững cũng đang được thực hiện thông qua những nỗ lực thay đổi tư duy gắn liền với sinh kế người dân.

Những chiếc bánh đa vừa được quạt ra lò, món quà quê nhiều du khách yêu thích khi về thăm đình cổ. Mỗi chiếc bánh được bán ra cũng là thêm một phần thu nhập cho những lao động cao tuổi như bà Sửu (xã Hùng Lô, Việt Trì, Phú Thọ) với công việc chính xưa nay chỉ là ngồi chợ.

Mong cho khách về nhiều, niềm mong chung của không ít các hộ dân làng nghề truyền thống trên địa bàn xã. Ông Ninh (xã Hùng Lô, Việt Trì, Phú Thọ), hơn 30 năm gắn bó với nghề gói bánh chưng, nay có thêm việc trình diễn và hướng dẫn gói bánh cho du khách.

Tiền công mỗi buổi hướng dẫn cho khách khoảng 200.000 đồng, nhưng nguồn thu nhập có thể tăng nhiều hơn từ việc bán thêm sản phẩm. Tâm lý muốn gắn nghề truyền thống với du lịch cũng mới từ đó hình thành.

Bền khách thêm vững nghề, vững nghề thêm hút khách, bài toán du lịch và sinh kế cộng đồng bởi vậy cần chung một đích dù đi hai đường.

Hiện ngoài đẩy mạnh xây dựng, phát triển các sản phẩm du lịch gắn với sinh kế người dân làng nghề, việc đào tạo nhân lực du lịch cộng đồng - cũng đang được đặt ra để đảm bảo truyền thống nhưng không lạc hậu, gần gũi nhưng không xuề xòa.