Nhật Bản cảnh báo siêu động đất, nguy cơ sóng thần 30m trong tuần tới

Ngày 9.12, Nhật Bản phát đi cảnh báo “siêu địa chấn” (megaquake advisory) sau khi trận động đất mạnh 7,5 độ richter rung chuyển vùng ven biển phía đông Aomori đêm 8.12, khiến ít nhất 34 người bị thương và nhiều tuyến đường, công trình bị hư hại.

Dù chính phủ nhấn mạnh đây không phải dự báo và khả năng xảy ra động đất từ 8 độ richter trở lên chỉ khoảng 1%, nhưng cảnh báo được đưa ra như một lời nhắc khẩn cấp về mối nguy tương tự thảm họa động đất, sóng thần năm 2011.

Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) cho biết trận động đất đêm 8.12 xảy ra ngoài khơi Aomori - điểm giáp ranh giữa đảo Honshu và Hokkaido. Nhiều người dân hoảng hốt chạy ra ngoài giữa lúc đất rung kéo dài gần 20 giây.

Daiki Shimohata, 33 tuổi, sống tại Hashikami, kể với AFP: “Chưa bao giờ chúng tôi trải qua rung chấn mạnh và dài như vậy. Tôi chỉ biết ôm hai đứa nhỏ rồi chạy. Cảm giác như trở lại năm 2011”.

Sau trận động đất này, nguy cơ xảy ra một trận lớn hơn - từ 8 độ trở lên - được cho là gia tăng trong vòng 1 tuần, nhất là tại khu vực Hokkaido và bờ biển Sanriku. Đây là dải tiếp giáp với hai rãnh Nhật Bản (Japan Trench) và Chishima - nơi từng tạo ra nhiều trận động đất kinh hoàng trong lịch sử.

JMA nhấn mạnh trận động đất 9,0 độ richter năm 2011 - vốn cướp đi gần 20.000 sinh mạng và gây thảm họa hạt nhân Fukushima - xảy ra chỉ 2 ngày sau một trận 7,3 độ tại rãnh Nhật Bản. Vì thế, việc phát cảnh báo lần này là “biện pháp cảnh giác đặc biệt”, tránh lặp lại thảm họa tương tự.

Theo ước tính mới nhất của chính phủ Nhật Bản, một siêu động đất ngoài khơi Hokkaido - Sanriku có thể tạo ra sóng thần cao tới 30m, quét sạch toàn bộ các thị trấn ven biển.

Thiệt hại nhân mạng có thể lên tới gần 200.000 người, hơn 220.000 nhà cửa bị phá hủy và tổn thất kinh tế vào khoảng 31 nghìn tỉ yen (198 tỉ USD). Trong mùa đông, khoảng 42.000 người có nguy cơ tử vong do hạ thân nhiệt sau khi sơ tán.

Cảnh báo lần này bao phủ 182 đô thị trải dài từ Hokkaido xuống Chiba. Chính phủ kêu gọi người dân giữ bình tĩnh nhưng chuẩn bị kỹ mọi phương án ứng phó.

Các địa phương đã khẩn trương kiểm tra kho hàng cứu trợ, thiết bị truyền tin và hệ thống cảnh báo. Thành phố Iwaki (Fukushima) yêu cầu người dân đăng ký email cảnh báo khẩn cấp, trong khi thị trấn Oarai (Ibaraki) kiểm tra hệ thống phát thanh không dây để bảo đảm thông tin được truyền đi tức thì.

Nhật Bản từng kích hoạt một cảnh báo siêu địa chấn khác vào mùa hè 2024, liên quan đến rãnh Nankai - khu vực phía nam Thái Bình Dương. Tuy nhiên, thông báo mơ hồ khi đó đã khiến người dân hoảng loạn, siêu thị cạn sạch mì gói, gạo và nước; nhiều sự kiện văn hóa bị hủy; doanh nghiệp đóng cửa trong nhiều ngày.

Chính phủ lần này khẳng định thông điệp được truyền đạt rõ ràng, tránh gây hiểu lầm. “Không có dự báo cụ thể về thời điểm hay địa điểm xảy ra siêu địa chấn. Người dân hãy cảnh giác nhưng vẫn sinh hoạt bình thường”, quan chức phụ trách phòng chống thiên tai Tsukasa Morikubo nói.

Nhật Bản nằm trên vành đai lửa Thái Bình Dương, hứng chịu khoảng 20% tổng số trận động đất mạnh trên thế giới.