Hàng loạt dự án trọng điểm thành phố Hồ Chí Minh vướng mặt bằng, vật liệu

Giải ngân ì ạch, dự án trọng điểm chậm tiến độ

Phần lớn vốn đầu tư công được tập trung cho các dự án hạ tầng trọng điểm như nút giao An Phú, cải tạo kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên… Thế nhưng, nhiều dự án được bố trí hàng nghìn tỉ đồng vẫn ì ạch, kéo lùi tiến độ giải ngân.

Tiêu biểu là dự án cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên, tổng mức đầu tư hơn 9.000 tỉ đồng. Sau hơn 2 năm triển khai, khối lượng thi công mới đạt khoảng 54%, trong khi mục tiêu ban đầu là hoàn thành dịp 30.4.2025. Dù có tới 69 nhà thầu tham gia ở 10 gói thầu chính, tiến độ vẫn chậm đáng kể.

Tương tự, dự án nút giao thông An Phú (3.408 tỉ đồng) gồm khoảng 24 gói thầu, hơn 20 nhà thầu thi công. Dự án dự kiến hoàn thành tháng 4.2025, nhưng đến nay mới đạt khoảng 70%. UBND TPHCM yêu cầu phải hoàn thành trong năm 2025, song Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM (Ban Giao thông - chủ đầu tư) cho biết, phải đến tháng 6.2026 mới có thể đưa vào khai thác.

Ngoài năng lực thi công, vướng mắc lớn nhất nằm ở khâu bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được dẫn chứng dự án cao tốc TPHCM - Mộc Bài phía tỉnh Tây Ninh đã chi hàng nghìn tỉ đồng bồi thường cho hơn 26 km qua địa bàn, trong khi TPHCM vẫn chưa phê duyệt giá đất. Trước khi bỏ cấp huyện, chính quyền từng cam kết giải ngân 5.000 tỉ đồng trong tháng 7-8 nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện.

Siết chặt kỷ luật với nhà thầu

Ông Lương Minh Phúc - Giám đốc Ban Giao thông TPHCM - cho biết, năm 2025 ban được giao 17.271 tỉ đồng, nhưng đến nay mới giải ngân hơn 40%. Một số dự án đang chờ hoàn tất thủ tục đấu thầu, ký hợp đồng nên chưa thể giải ngân phần vốn tạm ứng.

Riêng tại dự án nút giao An Phú, để đẩy nhanh tiến độ, Ban Giao thông đã cảnh cáo 4 nhà thầu, phạt chậm tiến độ 8 lần với tổng số tiền hơn 1,1 tỉ đồng, đồng thời yêu cầu thi công “3 ca, 4 kíp”, duy trì 18 mũi thi công với 160 kỹ sư, công nhân và 30 thiết bị chính.

Ở dự án kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên, lãnh đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TPHCM (chủ đầu tư) cho hay, nguyên nhân dự án thi công chậm là nguồn cung cấp đá và cát khan hiếm, một số nhà thầu phải chấp nhận lỗ để mua cát từ Campuchia thực hiện dự án nhằm đảm bảo tiến độ. Chủ đầu tư kiến nghị UBND TPHCM chỉ định các mỏ đá ở Bình Dương cung cấp cho dự án, đồng thời có văn bản gửi các tỉnh Tây Ninh, Đồng Nai, Đồng Tháp, Vĩnh Long, An Giang, Cần Thơ để hỗ trợ bổ sung nguồn vật liệu.

Ông Trần Quang Lâm - Phó Giám đốc Sở Xây dựng - nhấn mạnh, tiến độ giải ngân phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng hồ sơ dự án, công tác bồi thường và lựa chọn nhà thầu. Ông cho rằng, chủ đầu tư cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, tránh tình trạng “sửa tới sửa lui” kéo dài thời gian thẩm định. Công tác bồi thường phải triển khai ngay sau khi có chủ trương đầu tư, như cách TP Thủ Đức trước đây từng làm với dự án Vành đai 2.