EU tiến thêm một bước tới cắt đứt khí đốt Nga

Ủy ban châu Âu đang chuẩn bị đưa ra các biện pháp pháp lý nhằm chấm dứt hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt Nga vào cuối năm 2027, đồng thời cấm ký mới các hợp đồng khí đốt Nga kể từ cuối năm nay. Các đề xuất dự kiến được công bố ngày 17.6.

Một bản phân tích nội bộ của Ủy ban châu Âu về các đề xuất sắp tới cho biết, để thực thi lệnh cấm, Ủy ban sẽ yêu cầu những thông tin bao gồm thời hạn hợp đồng, sản lượng cam kết hàng năm, điều khoản điểm đến và ngày ký kết các hợp đồng khí đốt với Nga.

“Việc triển khai các biện pháp, theo thiết kế trong đề xuất, đòi hỏi phải có thông tin đầy đủ và có hệ thống về các hợp đồng khí đốt Nga hiện hành, bao gồm cả những thỏa thuận mang tính ràng buộc chi tiết trong hợp đồng" - tài liệu nêu rõ. Tuy nhiên, đề xuất vẫn có thể thay đổi trước khi chính thức công bố.

Theo tài liệu, các nhà nhập khẩu khí đốt cũng sẽ phải khai báo nguồn gốc của khí nhập khẩu, để đảm bảo rằng không có khí đốt có nguồn gốc từ Nga. Việc công bố thông tin này nhằm đảm bảo rằng EU và cơ quan hải quan cũng như năng lượng của các quốc gia thành viên có thể theo dõi và thực thi lệnh cấm hiệu quả.

Các đề xuất sắp tới cũng sẽ cấm các cảng LNG trong EU cung cấp dịch vụ cho khách hàng Nga kể từ ngày 1.1.2026, với thời hạn kéo dài đến ngày 17.6.2026 đối với các hợp đồng dịch vụ hiện có thuộc các thỏa thuận cung cấp LNG ngắn hạn. Thời hạn chấm dứt cung cấp các dịch vụ theo hợp đồng dài hạn với Nga sẽ là ngày 31.12.2027.

Ông Simone Tagliapietra - nghiên cứu viên cao cấp tại tổ chức tư vấn Bruegel có trụ sở tại Brussels - nhận định, EU có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin liên quan đến các hợp đồng khí đốt Nga và các công ty trước đây từng phản đối việc chính phủ yêu cầu cung cấp dữ liệu này.

Theo tài liệu, Ủy ban châu Âu sẽ đề xuất cấm nhập khẩu khí đốt và LNG từ Nga thông qua một biện pháp thương mại của EU, tuy nhiên chưa có thông tin chi tiết về cơ chế sẽ áp dụng.

EU đã nỗ lực tạo ra giải pháp pháp lý đủ mạnh để khách hàng mua khí đốt ở châu Âu có thể viện dẫn bất khả kháng để chấm dứt các hợp đồng dài hạn với các nhà cung cấp của Nga. EU tránh triển khai các biện pháp trừng phạt với khí đốt Nga do Hungary và Slovakia, những nước vẫn tiếp tục nhập khẩu khí đốt của Nga qua đường ống, có khả năng phản đối, dẫn tới không nhận được sự ủng hộ cần thiết để quy định được thông qua.

Do vậy, đề xuất mới nhất sẽ dựa trên các chính sách thương mại và năng lượng của EU và có thể được chấp thuận với sự ủng hộ của đa số đủ điều kiện từ các quốc gia thành viên và sự ủng hộ của đa số từ Nghị viện châu Âu.

Các nhà giao dịch và công ty năng lượng đã theo dõi chặt chẽ động thái thoát khỏi khí đốt Nga của EU và chuyển sang các nhà cung cấp thay thế như Mỹ và các nước Trung Đông. Lượng khí đốt Nga chảy vào châu Âu đã giảm mạnh sau khi xung đột ở Ukraina nổ ra nhưng Nga vẫn là nhà cung cấp nhiên liệu lớn thông qua đường ống dẫn khí ở Thổ Nhĩ Kỳ và các lô LNG.