Đại học tư thục Indonesia đối mặt nguy cơ đóng cửa

Xu hướng này không chỉ gây áp lực tài chính lớn lên trường tư, mà còn làm dấy lên lo ngại về sự cân bằng và bền vững của hệ thống giáo dục đại học quốc gia.

Hệ thống giáo dục đại học tư thục tại Indonesia đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong nhiều năm, khi số lượng tuyển sinh giảm mạnh tới 28% trong năm 2025.

Nguyên nhân chính được cho là do sự mở rộng của các chương trình “jalur mandiri” - tuyến tuyển sinh độc lập tại các trường đại học công lập cho phép thí sinh trúng tuyển mà không cần tham dự kỳ thi quốc gia, với điều kiện sẵn sàng chi trả học phí cao.

Theo Hiệp hội Các cơ sở giáo dục đại học tư thục Indonesia (APTISI), hiện có gần 3 nghìn trường đại học tư thục so với chỉ 125 trường công lập trên toàn quốc. Tuy nhiên, dù chiếm tới 80% tổng số sinh viên đại học, các trường tư chỉ nhận được khoảng 5% ngân sách nhà nước phân bổ cho giáo dục. Trong hai năm 2023 - 2024, đã có 23 trường tư phải đóng cửa, và thêm 80 trường khác đang đối mặt nguy cơ tương tự do thiếu sinh viên, giảng viên và cơ sở vật chất đạt chuẩn.

Giảng viên Desi Sommaliagustina từ Đại học Andalas (Padang) cho biết: “Jalur mandiri đã làm thay đổi đáng kể cục diện tuyển sinh. Hình thức này giúp sinh viên có thể theo học tại các trường công danh tiếng, miễn là họ có khả năng tài chính”.

Điều này khiến nhiều sinh viên vốn dự định theo học tại trường tư chuyển hướng sang trường công, dù chi phí tương đương. Các trường công lập được xem là có danh tiếng và cơ hội nghề nghiệp tốt hơn, khiến các trường tư mất dần sức hút.

Hiệu trưởng Đại học Muhammadiyah Yogyakarta, ông Achmad Nurmandi, chia sẻ: “Tại Yogyakarta, 12 trường đại học tư đã phải đóng cửa chỉ trong năm nay. Tuyến đường jalur mandiri của các trường công thực sự làm tổn hại tới hệ thống tư thục”.

Theo Tiến sĩ Ricky Agusiady thuộc Hiệp hội Các tổ chức đại học tư thục Indonesia (ABPPTSI), việc các trường công mở rộng tuyển sinh không giới hạn khiến cạnh tranh trở nên “một chiều” và nếu không có sự phân bổ ngân sách công bằng, các trường tư sẽ sụp đổ hàng loạt.

Tình hình càng thêm trầm trọng khi thế hệ sinh viên mới (Gen Z) ưu tiên học các kỹ năng thực tiễn hơn là lý thuyết hàn lâm. Nhà phân tích giáo dục Muhammad Arif từ Đại học Hồi giáo Syarif Hidayatullah (Jakarta) cho biết: “Nhiều sinh viên chọn các khóa huấn luyện kỹ năng ngắn hạn, học trực tuyến hoặc tham gia bootcamp thay vì học đại học. Ngày càng nhiều công ty không còn yêu cầu bằng đại học nữa”.

Các nền tảng kỹ thuật số cung cấp khóa học ngắn, chi phí thấp, có chứng nhận nghề nghiệp đang nhanh chóng trở thành lựa chọn thay thế cho đại học truyền thống. Hệ quả của xu hướng này là khủng hoảng tài chính sâu sắc tại các trường tư.

Để duy trì hoạt động, một trường tư cần ít nhất 5 nghìn sinh viên, song phần lớn hiện nay chỉ còn một nửa con số đó. Giảm học phí để thu hút sinh viên cũng không phải giải pháp, vì chi phí vận hành từ lương giảng viên, điện nước đến cơ sở vật chất vẫn không thay đổi.

Trước nguy cơ này, nghị sĩ Lita Machfud Arifin đã kêu gọi Bộ Giáo dục Indonesia đặt giới hạn cho số lượng sinh viên được tuyển qua “jalur mandiri”, nhằm bảo đảm sự cân bằng giữa khối công và tư.