Hệ thống quản lý thuế được xem như 'Máy X-quang' của Trung Quốc: Quét dữ liệu mọi nơi, doanh thu vài chục triệu không khai cũng bị sờ gáy, doanh nghiệp lớn nhỏ 'toát mồ hôi hột'

Trong nỗ lực đẩy mạnh giám sát thuế, Trung Quốc đang xây dựng một hệ thống mới có tên Golden Tax IV. Theo đó, mọi thông tin, từ chủ sở hữu, giám đốc điều hành, ngân hàng và một số cơ quan quản lý thị trường khác sẽ được kết nối với nhau và có thể truy cập bởi Tổng cục thuế.

"Chúng tôi đã hoàn thiện bản thiết kế và đưa ra các chiến lược, phương pháp tiếp cận nhằm đẩy mạnh việc triển khai hệ thống Golden Tax IV", ông Wang Jun, Cục trưởng Cục Thuế Nhà nước cho biết. "Bằng cách nâng cấp hệ thống, chúng tôi sẽ chuyển đổi từ hệ thống "quản lý thuế bằng hóa đơn" sang "quản lý thuế thông qua dữ liệu đám mây lớn. Đây là sự đổi mới trong việc quản lý thuế mà các quốc gia khác có thể tham khảo".

Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh các cơ quan quản lý thuế tại đại lục đang siết chặt giám sát và áp đặt nhiều chế tài đối với những cá nhân, doanh nghiệp trốn thuế trong năm nay. Bởi theo sáng kiến mới được đưa ra bởi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, thuế là 1 trong số 6 cách tiếp cận chính giúp nước này đạt mục tiêu "thịnh vượng chung", tức tài sản được phân bổ ở mức vừa phải cho tất cả mọi người thay vì chỉ tập trung vào những nhóm giàu có.

Các KOLs trốn thuế livestream bán hàng trực tuyến lọt vào tầm ngắm của giới chức đại lục

Các KOLs trốn thuế livestream bán hàng trực tuyến theo đó lọt vào tầm ngắm của giới chức đại lục. Theo thông báo của Cơ quan thuế nhà nước Trung Quốc ngày 20/12, Huang Wei (Viya), một nữ livestreamer nổi tiếng trên mạng xã hội đã buộc phải nộp 1,34 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 210 triệu USD) để bù vào khoản thuế chưa đóng, phí nộp chậm và tiền phạt trốn thuế thông qua việc che giấu thu nhập cá nhân và cung cấp thông tin sai lệch. Khoản phạt lớn nhất từ trước tới nay này đã cho thấy sự quyết liệt trong chiến dịch giám sát thuế của giới chức đại lục.

"Cỗ máy X-quang khổng lồ"

Ra mắt từ những năm 1990, phiên bản đầu tiên của hệ thống Golden Tax Trung Quốc lập hoá đơn điện tử cho thuế giá trị gia tăng (VAT). Phiên bản hiện tại, tức Golden Tax III, cũng chỉ có thể tích hợp dữ liệu thuế quốc gia với từng doanh nghiệp tại địa phương. Trong khi đó, Golden Tax IV cho phép giới chức đại lục theo dõi từng hoạt động kinh doanh dù là nhỏ nhất.

"Hệ thống mới sẽ giúp cơ quan thuế kiểm tra sát sao, không chỉ đối với hóa đơn VAT, mà còn với cả hoạt động kinh doanh, vốn, nhân sự và một số dữ liệu khác. Điều này sẽ giúp cơ quan thuế dễ dàng phát hiện những trường hợp trốn thuế", Joey Zhang, chuyên gia phân tích thuộc công ty tư vấn Dezan Shira & Associates cho biết.

"Trung Quốc đang quyết tâm xây dựng một hệ thống thuế thông minh dựa trên dữ liệu lớn, đám mây và công nghệ trong vòng 5 năm tới. Thông qua chia sẻ thông tin và phân tích, cơ quan thuế sẽ có được những dữ liệu chính xác nhất của từng doanh nghiệp và cá nhân cần phải đóng thuế", ông Joey nói thêm.

Doanh nghiệp lớn nhỏ "toát mồ hôi"

Dù chưa được công bố chính thức ngày ra mắt, xong hệ thống nâng cấp này được cho là sẽ "mang lại nhiều thách thức" cho các doanh nghiệp lớn nhỏ tại đại lục trong năm nay.

Theo Zeng Liaoyuan, phó giáo sư kỹ thuật thông tin và truyền thông tại Đại học Khoa học và Công nghệ Điện tử Trung Quốc, "Nhiều người gọi hệ thống thuế mới là cỗ máy X-quang khổng lồ. Tôi nghĩ chính phủ Trung Quốc sẽ có thể thu thập tất cả dữ liệu từ các cơ quan và mạng xã hội".

"Tuy nhiên, quản lý thuế ra sao còn phụ thuộc vào tình hình chính trị và xã hội vì vấn đề không chỉ nằm ở thuế. Chính phủ phải xem xét và cân nhắc tác động của hệ thống mới tới các doanh nghiệp vốn đang phải vật lộn để tồn tại trong đại dịch".

Hệ thống thuế sắp ra mắt Golden Tax IV khiến các doanh nghiệp vừa và nhỏ đứng ngồi không yên

Trung Quốc hiện là nền kinh tế lớn đầu tiên phục hồi sau đại dịch, song nền kinh tế lại đang cho thấy dấu hiệu giảm tốc. Tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong quý III/2021 chỉ còn 4,9%, giảm từ mức 7,9% trong quý II. Trong đó, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) là những người chịu ảnh hưởng lớn nhất.

Dù đã được hưởng lợi từ chính sách thuế hỗ trợ hồi năm ngoái, song hệ thống sắp ra mắt Golden Tax IV khiến các SME đứng ngồi không yên, bởi trước đó, những doanh nghiệp này cũng đã phải chịu sự giám sát chặt chẽ từ phía các ngân hàng.

"Các doanh nghiệp SME đang rất mệt mỏi. Chúng tôi phải tới ngân hàng liên tục vì tài khoản bị đóng băng", Bob Yao, nhà sản xuất máy móc công nghiệp tự động phàn nàn. Nguyên nhân là bởi ngân hàng liên tục yêu cầu nhà máy phải giải trình từng khoản tiền, thậm chí chỉ khoảng 20.000, 30.000 Nhân dân tệ từ 3 - 4 năm trước. Hồ sơ sẽ bị trình lên Tổng cục thuế nếu các SME không hợp tác.

Các thương nhân nhỏ lẻ thường xuyên livestream bán hàng cũng đang vô cùng lo lắng. Anh John Pan, một người chuyên bán ngọc thạch qua mạng xã hội và WeChat là một trong số đó.

Các doanh nghiệp Trung Quốc quan ngại mức độ ảnh hưởng của hệ thống thuế mới

"Tôi thường đăng ảnh sản phẩm lên WeChat để thu hút khách hàng, sử dụng WeChat Pay hoặc Alipay để nhận tiền thanh toán, sau đó chuyển phát nhanh cho khách", John nói. "Hầu hết các khách hàng không yêu cầu hóa đơn nên tôi cũng không lấy hóa đơn từ nhà sản xuất".

Điều này khiến anh lo mình sẽ phải nộp phạt nếu cơ quan thuế điều tra tài khoản WeChat của mình.

Các luật sư Trung Quốc cũng đang trong tình cảnh "ngồi trên đống lửa". "Tôi rất quan ngại về mức độ ảnh hưởng của hệ thống Golden Tax IV đối với lĩnh vực của mình. Nếu chính phủ thực hiện một cuộc cải cách lớn như vậy, phần lớn các luật sư trong nước sẽ phải tính lại thu nhập thực tế và dĩ nhiên, con số sẽ thấp hơn trước rất nhiều".