Chiêu trò trục lợi tinh vi núp bóng dịch vụ chữa lành tâm lý online

Nạn nhân thành thủ phạm
Anh Nguyễn Minh Hùng (tên nhân vật được thay đổi, 26 tuổi), nhân viên thiết kế đồ họa tại Hà Nội, đăng ký một khóa chữa lành tâm lý online sau khi trải qua cú sốc chia tay mối tình kéo dài gần 8 năm. Anh tìm đến khóa học này qua quảng cáo Facebook, với cam kết: “Chỉ sau 21 ngày thanh lọc tâm trí - bạn sẽ sống phiên bản tốt nhất của chính mình”.

“Ban đầu họ nói tôi đang mắc kẹt trong “năng lượng tổn thương”, cần gỡ bỏ thông qua thiền định, liệu pháp ghi nhật ký cảm xúc và thanh lọc tiềm thức. Mỗi buổi đều ghi hình, yêu cầu quay lại video “đọc tần số năng lượng” qua ánh mắt” - anh kể.

Khóa đầu tiên miễn phí 3 buổi. Sau đó, anh được dẫn dắt vào các gói “cao cấp” với lời hứa được khai mở tiềm năng, học “kỹ thuật giao tiếp với tiềm thức”. Tổng cộng anh Hùng đã chuyển khoản gần 14 triệu đồng để theo 2 khóa học, nhưng càng học càng cảm thấy lo âu, trầm uất. Một số buổi học yêu cầu học viên kể chi tiết về quá khứ bị bạo hành, mất mát người thân, rồi bị dẫn dắt rằng chính họ mới là “thủ phạm” gây ra đau khổ đó.

“Tôi từng bật khóc khi họ bảo: Nếu không thanh tẩy đúng cách, những năng lượng tiêu cực trong tôi sẽ truyền sang người thân, gây hại cho gia đình. Giờ nhìn lại, tôi thấy đó là những lời hù dọa tinh vi” - anh Hùng nói.

Sau đó, anh đã điều trị tâm lý tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) trong thời gian gần 3 tháng. Khi tình trạng tinh thần đã ổn định, anh Hùng mới nhìn nhận vụ việc đã qua.

Một hành trình cần sự tỉnh táo

Từ đầu năm 2024 đến nay, tổ chức Chống lừa đảo đã nhận được nhiều phản ánh về hiện tượng các khóa "chữa lành", "khai sáng tâm thức" qua mạng có dấu hiệu trục lợi và thao túng tâm lý người tham gia.

Chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) cho biết, đa phần các đối tượng tổ chức lớp chữa lành đều không công khai thông tin pháp lý rõ ràng, không có chứng chỉ hành nghề liên quan đến tâm lý học hoặc y khoa. Nhiều lớp quảng bá bằng ngôn ngữ tâm linh, dùng thuật ngữ như: "Năng lượng ánh sáng", "kết nối luân xa", "khai mở tâm trí linh hồn"... khiến người đang tổn thương dễ bị cuốn vào.

PGS.TS Trần Thành Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội - đánh giá, trên mạng xã hội, hiện nay có thực trạng nhiều người sau khi bị tổn thương tâm lý, khi học thêm một vài khóa học, họ phát hiện ra "chữa lành" là một môi trường kinh doanh được. Do đó, họ bắt đầu quảng bá mạnh mẽ các khóa học, gây dựng cộng đồng chữa lành nhằm phát triển kế hoạch kinh doanh dựa vào từ khóa đang "hot" này, nhưng không có bằng cấp cũng như được đào tạo chính quy.

Tại nhiều nước trên thế giới, để có thể vận hành dịch vụ chữa lành, huấn luyện viên phải được đào tạo bài bản và khóa học cũng phải được kiểm duyệt một cách gắt gao. Bên cạnh đó, nhận thức của người dân Việt Nam về sức khỏe tâm thần còn thấp. Nhiều người gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần nhưng không muốn gặp bác sĩ và tìm kiếm giải pháp ở nơi khác.

Theo PGS.TS Trần Thành Nam, từ năm 2023, Việt Nam đã có chức danh Nhà tâm lý và Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật Khám chữa bệnh, trong đó vị trí nghề nghiệp Tâm lý lâm sàng cần phải nắm vững hàng trăm kỹ thuật khác nhau và có chứng chỉ của Bộ Y tế. Do đó, khi tìm kiếm các dịch vụ chữa lành, cần phải lựa chọn một cách cẩn thận, nên tới các bệnh viện uy tín để không mắc phải "bẫy" của những người không có đủ chuyên môn mà chỉ dựa vào từ khóa "chữa lành" để kiếm tiền.

Chuyên gia Ngô Minh Hiếu cũng đưa ra lời khuyên, trước khi tin ai đó tự xưng là "coach" hay "trị liệu viên", hãy kiểm tra xem họ có chứng chỉ hành nghề hợp pháp hay không. Tuyệt đối đừng chuyển tiền vội vàng, càng không nên vay mượn để học các khóa "chữa lành tâm hồn" không rõ ràng. Nếu thật sự cần hỗ trợ tâm lý, hãy ưu tiên đến bệnh viện hoặc trung tâm có giấy phép rõ ràng.

Anh cũng lưu ý, người dân nên tham khảo ý kiến của người thân, chuyên gia uy tín trước khi tham gia bất kỳ chương trình nào. Nếu cảm thấy bản thân đang bị thao túng, bị dẫn dắt quá mức bằng cảm xúc - hãy dừng lại. Chữa lành là một hành trình cần sự tỉnh táo, không phải cuộc chơi cảm xúc bị dẫn dắt bởi niềm tin mù quáng.