Cảnh báo tình trạng rối loạn nhân cách "nổi loạn" tuổi teen

Nữ sinh 14 tuổi mắc rối loạn nhân cách tự cứa dao rọc giấy vào tay

BS Nguyễn Hoàng Yến, Phòng điều trị Tâm thần Nhi - Vị thành niên, Viện sức khỏe Tâm thần Quốc gia đã chia sẻ về một ca bệnh mắc rối loạn nhân cách là bệnh nhân là N.T.L (14 tuổi, trú tại Hà Nội).

Theo lời kể của mẹ bệnh nhân, N.T.L là con thứ nhất trong gia đình 2 con, từ nhỏ L đã có tính cách bướng bỉnh, được chiều chuộng, thường cảm thấy bố mẹ không hiểu mình, khó tương tác với bố mẹ.

Khoảng 3 năm nay do áp lực trong vấn đề học tập, bố mẹ thường hay mâu thuẫn khiến côgais trẻ luôn cảm thấy căng thẳng, bức bối ức chế, khó thư giãn, giải tỏa, khó kiềm chế cảm xúc, có lúc dễ nổi nóng, cáu gắt với mọi người dù trước đó vẫn vui vẻ.

Bệnh nhân thiếu tập trung xao nhãng trong học tập nên học lực dần sa sút. Bệnh nhân thường tự gây sự vô cớ với bạn bè trên lớp, cáu gắt mắng chửi em gái.

Em L ăn ngủ thất thường, thường có cảm xúc quá khích, tự làm tổn thương bản thân bằng cách lấy dao rọc giấy rạch vào cẳng tay, hành vi được thực hiện nhiều lần vào nhiều thời điểm khác nhau, các vết rạch ngày càng sâu, tổn thương nhiều hơn với mục đích làm đau để giải tỏa cảm xúc.

Mẹ bệnh nhân thấy có nhiều dấu hiệu bất thường nên đã đưa bệnh nhân đến Viện Sức khỏe tâm thần quốc gia để điều trị.

"Chia sẻ với bác sĩ, bệnh nhân cho biết luôn có cảm giác lo sợ bản thân mình sẽ bị bỏ rơi. Trẻ cho rằng bố mẹ không yêu thương mình như trước đây, nhiều lúc có cảm giác trống rỗng, sợ mình bị bỏ rơi. Trẻ sống thu mình, trầm tính hơn, ít giao tiếp với người thân, bạn bè trước đó mà kết bạn với các bạn bè trên mạng chia sẻ điều tiêu cực.

Qua mạng internet, L thành lập nhiều nhóm với mục tiêu chia sẻ với nhau những tiêu cực và hướng dẫn cách giải tỏa cảm xúc bằng việc tự gây thương tích", BS Hoàng Yến chia sẻ

Theo BS Yến, qua các triệu chứng điển hình, thăm khám, bệnh nhân L được chẩn đoán mắc rối loạn nhân cách. Sau điều trị, cảm xúc ổn định hơn, hợp tác điều trị hơn, không có hành vi bất thường.

Điều trị và phát hiện sớm rối loạn nhân cách

Đáng chú ý, những trường hợp trẻ ở tuổi "dở dở ương ương" có những tính cách nổi loạn, tự huỷ hoạt bản thân như trường hợp của em L đang xảy ra khá nhiều.

Đôi khi phụ huynh thiếu để ý đến tâm sinh lý của con mình dẫn đến việc bệnh điều trị muộn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai của con, thậm chí trẻ tự huỷ hoại bản thân mất kiểm soát gây thương tích nặng hay có những hành vi tự tử.

Bác sĩ Lê Công Thiện, Phó trưởng bộ môn Tâm thần Trường Đại học Y Hà Nội, Trưởng phòng điều trị Tâm thần Nhi (Viện Sức khỏe tâm thần Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai) thông tin, rối loạn nhân cách ranh giới thường gặp ở trẻ vị thành niên nhiều hơn người trưởng thành, và dễ nhầm lẫn với trầm cảm.

Rối loạn nhân cách ranh giới thường thay đổi hành vi, cảm xúc rất nhanh, có thể đang vui nhưng buồn ngay và ngược lại. Ngoài ra, người bệnh có tính cách bốc đồng, hành vi tự hủy hoại xuất hiện bộc phát, nghĩ đến làm ngay. Trong khi đó, người trầm cảm dù cũng có hành vi tự sát nhưng trước đó họ luôn tìm cách để lý giải sau đó mới xuất hiện hành vi.

Ngoài các yếu tố di truyền, sử dụng thuốc thì môi trường cũng là yếu tố nguy cơ khiến trẻ dễ bị rối loạn nhân cách ranh giới. Điển hình như việc bị ngược đãi trong gia đình, cha mẹ thường xuyên xung đột với nhau hoặc xung đột với con gái. Tất cả những điều này đều âm thầm tác động đến tâm lý trẻ, nhất là trong lứa tuổi vị thành niên có nhiều thay đổi cả về thể chất và tâm lý.

Rối loạn nhân cách ranh giới thường được phát hiện muộn, dễ nhầm lẫn với bệnh khác. Thực tế, nhiều trường hợp đưa đến viện vì những lý do, triệu chứng khác nhau nhưng khi khai thác sâu mới hướng đến chẩn đoán bị rối loạn nhân cách ranh giới.

Do không nhận biết được sớm nên triệu chứng tồn tại âm ỉ, từ đó ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập cũng như sự hình thành nhân cách, thậm chí là nguy hiểm tới tính mạng của người bệnh khi họ có hành vi tự hủy hoại bản thân.

Trong trường hợp này, trước tiên, cha mẹ nên theo dõi con thật sát, chú ý xem trẻ có đang gặp vấn đề gì không, trải qua biến cố như chuyển cấp, chuyển trường, gia đình có biến cố... Sau đó, cha mẹ nên chia sẻ với trẻ, nhận biết mức độ mà con đang gặp phải, nhờ đến sự tư vấn của bác sĩ.

"Chúng tôi khuyến cáo cha mẹ phải là người được tư vấn trước, bởi nhiều cha mẹ sẽ không nhận biết được rõ hoặc làm trầm trọng vấn đề hơn thực tế. Không ít trường hợp chúng tôi phải tư vấn, giải quyết vấn đề tâm lý của bố mẹ trước khi tư vấn cho trẻ", BS Thiện lưu ý.