Mô hình AI ghi điểm khi dự báo chính xác siêu bão mạnh nhất năm 2025

Đầu mùa bão năm nay, Trung tâm Bão Quốc gia Mỹ (NHC) thông báo hợp tác với Google DeepMind, phòng nghiên cứu AI của Google, để thử nghiệm mô hình thời tiết AI mới nhất, đưa vào quy trình dự báo bão.

"Hợp tác giữa NOAA và Google giúp NHC nhanh chóng đánh giá các công nghệ dự báo bão mới ngay khi chúng xuất hiện” - Giám đốc NHC Michael Brennan cho hay.

Theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), sau khi được bổ sung vào nguồn dự báo, mô hình của DeepMind cho kết quả vượt trội hơn một số mô hình truyền thống vốn cồng kềnh và tốn thời gian.

Một ví dụ điển hình là dự báo siêu bão Melissa.

Cả mô hình của DeepMind và mô hình AI của châu Âu đều cung cấp cho các chuyên gia NHC độ tin cậy khác thường: Melissa sẽ tăng cấp thần tốc, trở thành siêu bão cấp 5 trước khi gây thiệt hại nặng nề cho Jamaica.

“Tôi thật sự ấn tượng với khả năng xử lý hiện tượng tăng cấp đột ngột, điểm yếu của rất nhiều mô hình. Những gì mô hình này thể hiện trong bão Melissa rõ ràng mang tính then chốt trong việc phát đi cảnh báo rủi ro cực cao” - Matt Lanza, quản lý blog The Eyewall, nhận xét.

NOAA cho biết mô hình của DeepMind là mô hình chính xác nhất về đường đi và cường độ báo, chỉ đứng sau dự báo chính thức của NHC.

Các mô hình dự báo truyền thống, như mô hình châu Âu hay mô hình GFS của Mỹ, dựa vào các phương trình vật lý - khí quyển phức tạp, đòi hỏi lượng tính toán khổng lồ và nhiều giờ chạy máy.

Trong khi đó, mô hình AI như của DeepMind nhanh hơn và ít tốn tài nguyên hơn. Những mô hình này dự báo bằng cách phân tích hàng chục năm dữ liệu thời tiết, nhận diện mẫu hình từ những cơn bão trước đây và đưa ra dự báo chỉ trong vài giây.

"AI/học máy dùng thông tin từ hơn 40 năm dữ liệu khí quyển, với chu kỳ 6 giờ/lần, để hiểu cách bầu khí quyển biến đổi theo thời gian" - Giáo sư Ryan Torn, Đại học Albany, Mỹ, chuyên gia mô hình thời tiết, cho biết.

Ông giải thích thêm, khi đã học được cách bầu khí quyển vận động, mô hình AI chỉ cần trạng thái khí quyển hiện tại để đưa ra dự báo.

Trong trường hợp của DeepMind, Google cho biết, mô hình này có thể tạo hàng trăm kịch bản thời tiết khác nhau từ một điểm bắt đầu chỉ trong vài phút, trong khi mô hình truyền thống có thể mất hàng giờ.

Dù mang lại nhiều lợi ích trong mùa bão 2025, các chuyên gia cho rằng cần thêm thời gian kiểm chứng trước khi mô hình AI có thể thay thế hoàn toàn mô hình truyền thống.

Ông Lanza lưu ý, DeepMind vẫn chưa chứng minh khả năng dự báo với những cơn bão ở Vịnh Mexico, nhất là khi mùa bão năm nay yên ả bất thường.

"Xét về thời tiết cực đoan và biến đổi khí hậu, bạn phải tính đến cả những kịch bản nằm ngoài dự đoán, và mô hình AI có thể bỏ sót những rủi ro đó. Đây là lý do mô hình dựa trên vật lý vẫn rất quan trọng" - ông nói.