Khí đốt Nga và bài toán sinh tử tại thị trường cuối cùng ở châu Âu

Thổ Nhĩ Kỳ tái khẳng định cam kết duy trì quan hệ năng lượng với Nga, bác bỏ lời kêu gọi của Mỹ về việc cắt Nga khỏi mạng lưới cung cấp khí đốt của nước này.

Bộ trưởng Năng lượng Thổ Nhĩ Kỳ Alparslan Bayraktar nhấn mạnh, các hợp đồng hiện có và sự phụ thuộc về mặt kỹ thuật khiến việc đột ngột ngừng khí đốt Nga là không khả thi.

"Chúng tôi không thể nói với người dân rằng: Chúng ta đã hết khí đốt", Bộ trưởng Alparslan Bayraktar nói, đồng thời lưu ý Thổ Nhĩ Kỳ phải đảm bảo nguồn cung liên tục từ Nga, Azerbaijan, Turkmenistan và các nguồn khác trong mùa đông.

Ông khẳng định, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không từ bỏ các thỏa thuận khí đốt với Nga bất chấp những lời kêu gọi từ Mỹ. Ông chỉ ra, quyết định này có liên quan tới cơ sở hạ tầng: Các nhà máy lọc dầu của Thổ Nhĩ Kỳ trước đây được thiết kế để xử lý các nguồn đầu vào trong khu vực, khiến việc mua hàng từ Nga trở thành một nhu cầu thiết yếu về mặt thương mại và kỹ thuật.

Thổ Nhĩ Kỳ vẫn phụ thuộc rất nhiều vào Nga về nhu cầu khí đốt, với nguồn cung từ Nga chiếm hơn 40% lượng nhập khẩu.

Ankara đã theo đuổi việc đa dạng hóa thông qua các thỏa thuận LNG với Mỹ, Algeria và Oman. Các cuộc đàm phán cũng đang được phía Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành với ExxonMobil về hợp đồng cung cấp LNG dài hạn, có thể cung cấp tới 2,5 triệu tấn mỗi năm, đáp ứng khoảng 7% nhu cầu khí đốt của nước này. Tuy nhiên, những nỗ lực này sẽ không bù đắp được khối lượng khí đốt Nga.

Để ứng phó với các biện pháp trừng phạt nhắm vào Gazprombank của Nga - ngân hàng hỗ trợ thanh toán thương mại khí đốt, Mỹ đã cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ lệnh miễn trừ được gia hạn đến tháng 5, cho phép Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục thanh toán cho Nga bất chấp các biện pháp trừng phạt của Mỹ.

Các nhà phân tích chỉ ra sự cân bằng mong manh của Thổ Nhĩ Kỳ: Một mặt là sức ép chính trị từ Washington và các đồng minh phương Tây; mặt khác là nhu cầu trong nước, các hạn chế tài chính và thực trạng cơ sở hạ tầng đòi hỏi dòng khí đốt ổn định.

Nhập khẩu LNG của Thổ Nhĩ Kỳ trên thị trường giao ngay đã tăng lên, nhưng chi phí cao hơn khiến việc dùng LNG để thay thế trên diện rộng là không khả thi.

Về phần mình, Nga vẫn mong muốn duy trì Thổ Nhĩ Kỳ là khách hàng. Nga đã tận dụng xuất khẩu khí đốt như một đòn bẩy kinh tế và địa chính trị. Việc Thổ Nhĩ Kỳ từ chối cắt đứt quan hệ khí đốt với Nga có thể tái khẳng định niềm tin của Nga vào khả năng phục hồi của các mối quan hệ năng lượng của nước này ngoài các khách hàng châu Âu.

Dù vậy, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang theo dõi tình hình năng lượng đang thay đổi ở Biển Đen, trong đó sản lượng khí đốt của Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến ​​sẽ tăng trong những năm tới.

Ankara dự kiến, việc tăng sản lượng khí đốt trong nước có thể làm giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu ở một mức độ nào đó, dù quá trình chuyển đổi đó sẽ diễn ra dần dần chứ không phải ngay lập tức.