Hà Nội cấp bách cống hóa mương chống ngập và ô nhiễm

Theo ông Hoàng Thế Hùng - Giám đốc Xí nghiệp Thoát nước số 1 (Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội), nhiều tuyến mương nội đô hiện rơi vào tình trạng ngập rác, thi công cống hóa kéo dài khiến lượng rác tồn đọng khó xử lý. Đơn cử như Dự án cống hóa mương Kẻ Khế (thuộc Dự án mở rộng đường Núi Trúc - Sơn Tây), được phê duyệt từ năm 2008, dài 1,04km, đến nay sau hơn 17 năm vẫn chưa hoàn thiện.

Tình trạng ô nhiễm tại các mương này không chỉ xuất phát từ rác thải mà còn do nước thải sinh hoạt xả trực tiếp xuống lòng mương. Người dân sống dọc hai bên phải hứng chịu mùi hôi, ruồi muỗi, nguy cơ dịch bệnh và ngập úng khi mưa lớn.

Tình trạng tương tự xảy ra tại mương Thụy Khuê (phường Tây Hồ), đoạn từ ngõ 123 đến ngõ 167 chưa được cống hóa. Khu vực này lâu nay trở thành nơi tập kết rác thải sinh hoạt và phế thải xây dựng. Mỗi khi mưa, nước dềnh lên tràn bờ, mang theo mùi hôi khó chịu. Rác nổi lềnh bềnh kết thành từng bè lớn nhỏ, cản trở dòng chảy và khiến ngập úng kéo dài.

Người dân phản ánh công nhân thoát nước thỉnh thoảng có đến khơi thông, thu gom rác nhưng hiệu quả không duy trì được lâu. "Chúng tôi mong muốn con kênh sớm được cống hóa hoàn toàn để môi trường sống được sạch sẽ hơn" - anh Mã Quỹ Phong (phường Tây Hồ) chia sẻ.

Tại ngõ 297 phố Trần Cung (phường Nghĩa Đô), đoạn mương thuộc sông Cầu Đá trở thành nỗi ám ảnh kéo dài với người dân. Đây là nơi tiếp nhận nước thải sinh hoạt của các hộ dân phường Cổ Nhuế 1 và Xuân Đỉnh (quận Bắc Từ Liêm cũ). Tuy nhiên, dòng chảy thường xuyên bị bít tắc bởi rác, khiến nước đọng, đổi màu đen kịt và bốc mùi nồng nặc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.

Ngay cả sông Nhuệ, đoạn qua phường Từ Liêm và Phú Diễn, cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Mỗi khi mưa lớn, dòng chảy bị cản trở bởi rác và bùn, nước tràn ngược vào khu dân cư gây ô nhiễm trầm trọng. Nếu không được thu gom kịp thời, rác sẽ trôi vào hệ thống cống ngầm, gây tắc nghẽn và làm trầm trọng thêm tình trạng úng ngập.

Dự án cải tạo mương Thụy Khuê được phê duyệt từ năm 2009, thiết kế mặt cắt ngang rộng 9-11m, xây dựng hai làn xe cơ giới, hệ thống thoát nước và chiếu sáng đồng bộ. Tuy nhiên đến nay, công trình vẫn trong tình trạng ngổn ngang vật liệu, rác đổ ngập cả lòng và bờ mương.

Ông Hoàng Thế Hùng cho biết, dù đơn vị thường xuyên tổ chức nạo vét hai tuyến mương lớn nói trên, song tiến độ thi công chậm và ý thức của một bộ phận người dân chưa cao, khiến rác thải liên tục tái diễn. “Công nhân rất vất vả vì cứ thu dọn xong vài ngày là rác lại chất đống, thậm chí có cả phế thải xây dựng” - ông Hùng chia sẻ.

Theo GS.TS Trần Đức Hạ - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu cấp thoát nước và môi trường, cần đẩy nhanh tiến độ cống hóa, song song với việc nạo vét, khơi thông và quy hoạch đồng bộ hệ thống thoát nước đô thị. Cùng quan điểm, PGS.TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng - nhấn mạnh: "Phải xử phạt nghiêm hành vi xả rác xuống kênh, mương - nguyên nhân chính gây ô nhiễm và ngập úng".

Hiện miền Bắc và TP Hà Nội đang trong cao điểm mùa mưa bão, vai trò của hệ thống tiêu thoát nước là tối quan trọng. Tuy nhiên, nếu không sớm cải thiện thực trạng kênh mương bị “bức tử” bởi rác thải, tình trạng ngập lụt sẽ tiếp tục là bài toán nan giải.