Đậu tương trở thành con bài mặc cả lớn nhất trong đàm phán Mỹ - Trung

Ngày 1.10, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo ông sẽ có cuộc gặp trực tiếp với Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong khoảng 4 tuần tới, và đậu tương sẽ là một trong những chủ đề quan trọng trên bàn đàm phán.

Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cáo buộc Trung Quốc “cố tình ngừng mua đậu tương Mỹ”, gây thiệt hại hàng tỉ USD cho người trồng đậu tương nước này. Ông cho biết cuộc điện đàm trước đó với ông Tập Cận Bình đã đề cập đến thỏa thuận về TikTok, và 2 bên dự định gặp nhau tại Hàn Quốc để thảo luận các vấn đề như thương mại, ma túy và xung đột Nga - Ukraina.

Trung Quốc vốn là khách hàng nhập khẩu đậu tương lớn nhất của Mỹ. Tuy nhiên, trong mùa vụ năm nay, Trung Quốc chưa đặt mua lô hàng nào từ vụ thu hoạch mùa thu của Mỹ, thay vào đó chuyển hướng mua đậu tương từ Nam Mỹ - đặc biệt là Brazil. Các thương nhân và nhà phân tích cho rằng điều này đã khiến nông dân Mỹ đứng trước cuộc khủng hoảng xuất khẩu đậu tương lần đầu tiên trong nhiều năm.

Việc ông Donald Trump chọn đậu tương làm chủ đề trọng tâm cho cuộc gặp với ông Tập Cận Bình rõ ràng gửi tín hiệu mạnh: Mỹ coi nông nghiệp là điểm yếu cần giải quyết để làm cầu nối với Trung Quốc. Nhiều nông trại đậu tương ở vùng Trung Tây Mỹ đang chịu áp lực nặng vì giá giảm và nhu cầu xuất khẩu thất thường. Ông Trump từng cam kết sẽ dùng phần lợi từ thuế quan để hỗ trợ nông dân nhưng nhiều chuyên gia nghi ngại liệu biện pháp đó có đủ để bù đắp mất mát khi thị trường Trung Quốc “đóng cửa” với đậu tương Mỹ.

Với việc cuộc gặp dự kiến diễn ra trong 4 tuần tới, các bên sẽ phải chốt các điều khoản về thuế nhập khẩu, hạn ngạch, kiểm dịch và chuỗi cung ứng. Trung Quốc trước đây đã nhiều lần nhấn mạnh sẽ chỉ mua đậu tương nếu Mỹ bỏ các mức thuế mà Trung Quốc cho là “không hợp lý”.

Nếu thành công, những điều chỉnh này có thể mở ra mùa xuất khẩu mới cho ngành đậu tương Mỹ và giúp cân bằng lại thị trường nông nghiệp toàn cầu vốn đang xoay chuyển mạnh.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia theo dõi cuộc đàm phán giữa 2 siêu cường cảnh báo rằng việc phục hồi mua đậu tương từ Mỹ không dễ dàng nếu các bất đồng thương mại khác không được xử lý trước. Vấn đề kiểm soát công nghệ, an ninh dữ liệu và căng thẳng địa chính trị vẫn là rào cản lớn.

Cuộc gặp Mỹ - Trung sắp tới được kỳ vọng sẽ là bước ngoặt quan trọng trong mối quan hệ 2 quốc gia: Nếu thành công, có thể khơi thông xuất khẩu của người nông dân Mỹ; nếu thất bại, nông nghiệp Mỹ sẽ tiếp tục chịu tổn thương khi các thị trường thay thế - như Brazil - đã chiếm thế chủ đạo.