Việt Nam có vaccine phòng virus RSV, tác nhân gây viêm phổi ở trẻ nhỏ và người cao tuổi

Vaccine phòng virus hợp bào hô hấp (RSV) do Tập đoàn Pfizer (Mỹ) sản xuất. Vaccine được chỉ định tiêm cho thai phụ từ tuần 24-36 để truyền kháng thể thụ động, bảo vệ trẻ sơ sinh trong 6 tháng đầu đời và cho người từ 60 tuổi trở lên.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết theo các nghiên cứu, RSV là loại virus ác tính gây viêm phổi, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, suy hô hấp nghiêm trọng khiến trẻ nhỏ và người cao tuổi phải nhập viện nhưng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Trẻ mắc RSV phải đối mặt với di chứng lâu dài như thở khò khè, hen suyễn, suy giảm chức năng phổi. Ở người cao tuổi, RSV còn làm trầm trọng hơn các bệnh lý mạn tính như tim mạch, gan, thận, phổi mạn tính, đái tháo đường…, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Vaccine phòng RSV ra mắt lần đầu vào năm 2023, tính đến tháng 9.2025, vaccine đã được phê duyệt sử dụng tại hơn 60 quốc gia và đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia ở nhiều nước, sử dụng cho phụ nữ mang thai, người cao tuổi và người có bệnh nền. Sau nhiều năm chờ đợi, Việt Nam đã có vắc xin phòng RSV dành cho mẹ bầu và người lớn tuổi.

Vaccine phòng RSV của Pfizer ứng dụng công nghệ protein tái tổ hợp nhắm vào hai phân nhóm phổ biến và nguy hiểm nhất là RSV-A và RSV-B. Vaccine được chỉ định tiêm một mũi duy nhất cho thai phụ từ tuần 24-36 của thai kỳ và người lớn từ 60 tuổi trở lên.

“Trong thời gian tới, VNVC sẽ tiếp tục nỗ lực đưa về thêm các loại vắc xin và kháng thể đơn dòng phòng RSV từ những tập đoàn vắc xin và dược phẩm hàng đầu thế giới, nhằm mở rộng cơ hội bảo vệ trẻ nhỏ và người trưởng thành”, Bác sĩ Chính nhấn mạnh.

Các dữ liệu cho thấy, tiêm vaccine RSV trong thai kỳ giúp giảm 81,8% nguy cơ trẻ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới nặng phải chăm sóc y tế trong 90 ngày đầu đời và duy trì hiệu lực bảo vệ 69,4% đến 6 tháng tuổi. Với người cao tuổi, vaccine cho thấy hiệu lực giảm tới 88,9% nguy cơ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới do RSV trong năm đầu tiên sau tiêm và duy trì bảo vệ kéo dài so với nhóm không tiêm.

Đến VNVC Hoàng Văn Thụ, TP HCM tiêm vaccine RSV, chị Trần Thị Ngọc Thảo, phường Gia Định, TP HCM, mang thai tuần 24 cho biết tìm hiểu RSV là nguyên nhân gây nhập viện hàng đầu, biến chứng nặng ở trẻ, nhất là giai đoạn từ khi sinh ra đến 6 tháng tuổi. “May mắn là Việt Nam đã có vaccine phòng RSV và tôi đang ở đúng độ tuổi thai có thể tiêm ngừa, giúp con bảo vệ ngay khi chào đời”, chị Thảo chia sẻ.

RSV lây lan nhanh qua đường hô hấp khi hít phải hoặc tiếp xúc các giọt bắn chứa virus trên các bề mặt như mặt bàn, ghế, sàn nhà, thành giường… Trẻ mắc RSV thường khởi phát các triệu chứng như ho, hắt hơi, sổ mũi, quấy khóc. Bệnh có thể diễn biến bất ngờ khiến trẻ sốt cao, co giật, tím tái, bỏ bú, thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực, suy hô hấp và dẫn đến tử vong. Khoảng 70% trẻ nhiễm RSV trong năm đầu đời và hầu hết trẻ đã nhiễm RSV trước 2 tuổi.

WHO ước tính mỗi năm, RSV gây ra 3,6 triệu ca nhập viện liên quan đến RSV và khoảng 100.000 ca tử vong do RSV ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới, gần 50% trẻ tử vong do RSV xảy ra ở trẻ dưới 6 tháng tuổi.

Tại Việt Nam, virus RSV lưu hành quanh năm và bùng phát mạnh vào mùa mưa. Hằng năm, các bệnh viện đều ghi nhận nhiều trẻ nhập viện vì viêm phổi, viêm tiểu phế quản và các ca tử vong do RSV. Nghiên cứu tại các bệnh viện cho thấy RSV chiếm 51-78% các trường hợp nhập viện, phần lớn trẻ dưới 12 tháng tuổi. Hơn 70% trẻ nhập viện do RSV là trẻ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, không chỉ ở nhóm sinh non hay có bệnh nền.

Các chuyên gia đánh giá trước đây, Việt Nam thường chỉ tiếp cận nhiều loại vaccine sau hàng chục năm sử dụng trên thế giới, việc VNVC phối hợp cùng hãng vaccine toàn cầu Pfizer đưa vaccine RSV về Việt Nam chỉ sau 2 năm khi vaccine này được sử dụng rộng rãi trên thế giới một lần nữa thể hiện vai trò tiên phong trong lĩnh vực tiêm chủng vaccine tại Việt Nam của VNVC và bước tiến lớn của y học dự phòng trong nước, mở ra cơ hội bảo vệ sớm và hiệu quả cho trẻ em và người cao tuổi trước những gánh nặng do RSV gây ra.

VNVC là hệ thống tiêm chủng hàng đầu tại Việt Nam với hơn 240 trung tâm trên toàn quốc, phục vụ hàng triệu lượt khách hàng mỗi năm. Gần 10 năm qua, VNVC đã đưa về Việt Nam hơn 20 loại vaccine mới, trong đó nhiều loại lần đầu tiên được triển khai, như vaccine sốt xuất huyết, zona thần kinh, vaccine phế cầu thế hệ mới và các loại phòng não mô cầu công nghệ tiên tiến.

Hồi tháng 5, VNVC khởi công xây dựng Nhà máy Vaccine và Sinh phẩm hiện đại với tổng vốn đầu tư ban đầu hơn 2.000 tỷ đồng, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế GMP của WHO, EU và FDA. Nhà máy được định hướng trở thành trung tâm nghiên cứu, sản xuất và phân phối vaccine, sinh phẩm y tế hiện đại trong khu vực, góp phần củng cố an ninh y tế quốc gia.