Đưa trường đại học ra khỏi nội đô, giảm áp lực cho hạ tầng đô thị

Hiện nay, toàn địa bàn thành phố Hà Nội có khoảng hơn 50 trường đại học công lập, trong đó riêng khu vực nội thành có tới 26 trường. Phần lớn trong số này nằm tại các phường trung tâm vốn được xem là "đất chật người đông".

Các khu vực như Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hai Bà Trưng nơi tập trung nhiều trường đại học lớn như Đại học Luật, Đại học Sư phạm, Đại học Bách Khoa, Đại học Xây dựng... có mật độ xây dựng cao và không còn khả năng mở rộng.

Đất cho trường lớp hạn hẹp, nhu cầu đào tạo ngày một mở rộng. Theo thống kê, nhiều trường đại học với diện tích chia trung bình trên số sinh viên còn chưa đạt 1m2/sinh viên.

Mức độ tập trung sinh viên cao kéo theo nhu cầu đi lại cả bằng phương tiện cá nhân và vận tải công cộng đều rất cao. Do đó, hình ảnh tắc đường tại các khu vực tập trung nhiều trường đại học không phải là hiếm gặp.

Chị Hà Anh (phường Hai Bà Trưng) cho biết, riêng tại khu vực chị đang sinh sống đã có tới 3 trường đại học lớn với hàng chục nghìn sinh viên. Trong bán kính 5km quanh trường, lượng sinh viên tập trung rất cao.

"Cũng phải thừa nhận nhờ lượng sinh viên lớn mà các hoạt động buôn bán, hàng quán, dịch vụ phát triển. Nhưng đông quá, thường xuyên tắc đường, rác thải sinh hoạt nhiều, môi trường ô nhiễm", chị Hà Anh chia sẻ.

Hà Nội hiện nay có khoảng hơn 650.000 sinh viên, bằng khoảng 40% tổng số sinh của các tỉnh đồng bằng sông Hồng. Trong khi đó, quỹ đất nội đô đang càng ngày hạn hẹp do áp lực tăng dân số và dành cho phát triển hạ tầng.

Mục tiêu đến năm 2030, Hà Nội sẽ di dời khối đào tạo chính quy của nhiều trường đại học ra khỏi nội đô, chỉ giữ lại các cơ sở làm trung tâm nghiên cứu, hợp tác quốc tế và đào tạo sau đại học với quy mô còn khoảng 200.000 người.

Do vậy, Hà Nội cũng khuyến khích các trường có diện tích dưới 2ha di chuyển ra ngoài khu vực trung tâm, cụ thể là hướng tới các đô thị vệ tinh như Hòa Lạc và Sóc Sơn nơi quỹ đất đã được tính đến.

Trên thực tế, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tiên phong trong việc di chuyển các khối đào tạo ra khỏi nội đô với "cứ điểm" mới là Hòa Lạc. Đến nay Đại học Quốc gia Hà Nội đã có khoảng 10.000 sinh viên học tập tại cơ sở mới. Dự kiến đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên 60.000–80.000 sinh viên.

Theo ông Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, việc di dời các trường đại học ra khỏi khu vực nội đô Hà Nội là việc nên làm, từng bước giảm bớt áp lực hạ tầng đô thị cho khu vực trung tâm.

"Khi di chuyển sinh viên ra các cơ sở mới sẽ kéo theo nhiều thành phần khác như các dịch vụ hàng quán, giải trí... việc này thúc đẩy phát triển những đô thị mới.

Tuy nhiên, cũng cần chọn lọc, tập trung di dời một số trường có điều kiện phù hợp trước và phải tập trung hoàn thiện hạ tầng tại những nơi mới để tạo sự đồng bộ, tiện ích" - ông Đào Ngọc Nghiêm cho hay.

Dự kiến cuối năm nay, Hà Nội sẽ khởi công tuyến đường sắt đô thị Metro Văn Cao - Hòa Lạc, tạo nền tảng phát triển đô thị đại học và khoa học công nghệ, với hạt nhân là Khu công nghệ cao Hòa Lạc, Đại học Quốc gia Hà Nội và khoảng 300ha đất dành cho khu đại học tập trung để di dời các trường đại học từ nội đô lên khu vực này.