Bước ngoặt kịch tính cuộc điều tra vụ phá hoại Nord Stream

Vụ nổ Nord Stream dưới đáy biển Baltic năm 2022 tiếp tục có những tình tiết mới. Ngày 30.9, công tố Ba Lan thông báo bắt giữ một người đàn ông quốc tịch Ukraina theo lệnh truy nã châu Âu của Đức, nghi trực tiếp tham gia nhóm thợ lặn gài mìn vào hệ thống ống dẫn khí từ Nga sang Đức.

Đây là nghi phạm phá hoại Nord Stream thứ hai mang quốc tịch Ukraina bị bắt chỉ trong vòng 2 tháng, đẩy vụ án vốn nhiều tranh cãi trở nên phức tạp hơn.

Người bị bắt được xác định là Volodymyr Z., bị cảnh sát khống chế tại thị trấn Pruzhkow, miền Trung Ba Lan. Trước đó hồi tháng 8, một công dân Ukraina khác, Serhii K., đã bị bắt tại Italy và tòa án Rome chấp thuận dẫn độ sang Đức, dù hiện người này vẫn đang kháng cáo.

Theo truyền thông Ba Lan và Đức, Volodymyr Z. là thợ lặn chuyên nghiệp, tình nghi tham gia nhiều chuyến lặn xuống đáy biển Baltic để gài thuốc nổ phá hoại Nord Stream 1 và Nord Stream 2 gần đảo Bornholm, Đan Mạch.

Các công tố viên Đức cho biết nghi phạm cùng đồng phạm đã thuê một chiếc du thuyền xuất phát từ cảng Rostock (Đức), dùng giấy tờ giả qua các trung gian để che giấu hành tung.

Luật sư Tymoteusz Paprocki, người đại diện cho Volodymyr Z., xác nhận vụ bắt giữ và khẳng định sẽ bảo vệ thân chủ: “Không một người Ukraina nào có thể bị coi là phạm tội khi phá hoại Nord Stream, bởi lợi nhuận từ đường ống này được dùng để tài trợ cho cuộc xung đột của Nga”.

Vụ nổ Nord Stream ngày 26.9.2022 đã phá hỏng ba trong bốn tuyến ống dẫn khí, khiến nguồn cung khí đốt Nga sang châu Âu gần như tê liệt. Thời điểm đó, nhiều giả thuyết được đưa ra, từ việc Nga tự phá hoại để gây áp lực, cho đến khả năng hành động của phương Tây nhằm ngăn Mátxcơva dùng khí đốt làm “vũ khí chính trị”.

Tuy nhiên, cuộc điều tra của Đức tập trung vào một nhóm 6 người mang quốc tịch Ukraina, gồm 5 nam và 1 nữ, bị nghi đứng sau chiến dịch phá hoại. Nếu cáo buộc này được củng cố, Berlin sẽ rơi vào tình thế vô cùng khó xử: Một mặt, Đức là đồng minh then chốt cung cấp vũ khí và tài chính cho Ukraina; mặt khác, việc truy tố công dân Ukraina có thể gây căng thẳng trong quan hệ song phương và chia rẽ nội bộ phương Tây.

Ngày 30.9, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh: “Chúng tôi hy vọng Đức sẽ kết thúc điều tra một cách minh bạch, vì những bằng chứng cho thấy rõ ràng Ukraina có liên quan”.

Trong khi đó, Tổng thống Volodymyr Zelensky nhiều lần phủ nhận, khẳng định chính phủ Ukraina “không hề biết gì và cũng không tham gia bất kỳ kế hoạch nào” nhằm phá hoại đường ống dẫn khí.

Nếu bị dẫn độ, Volodymyr Z. sẽ phải ra tòa án liên bang tại Karlsruhe (Đức). Song các chuyên gia nhận định, với tính chất ngoại giao phức tạp và ảnh hưởng chính trị sâu rộng, vụ Nord Stream khó có thể sớm khép lại. Do đó, vụ bắt giữ nghi phạm người Ukraina thứ 2 góp thêm kịch tính là vì vậy.