Ngăn chặn tội phạm “tín dụng đen” ngay từ "trứng nước"

Núp bóng công ty thu hồi nợ xấu

Đầu tháng 9 vừa qua, các trinh sát hình sự Công an TP Hà Nội đã phát hiện một số công ty lợi dụng danh nghĩa công ty mua bán nợ để hợp thức hóa việc đòi nợ thuê. Ban Giám đốc Công an thành phố Hà Nội đã chỉ đạo Phòng Cảnh sát hình sự phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ lập chuyên án, lên kế hoạch triệt phá.

Quá trình điều tra xác định, thủ đoạn của các đối tượng là lập trang web, tài khoản Facebook để quảng cáo mua lại các khoản nợ xấu, khó đòi, thực chất đây là các tổ chức tội phạm hoạt động "tín dụng đen" đòi nợ thuê. Sau khi các đối tượng ký kết hợp đồng mua bán nợ, chúng cho “nhân viên” gửi thông báo cho “con nợ”, thậm chí gửi cả cho công an, chính quyền cơ sở về thời gian đến làm việc, thu hồi nợ. Sau khi gửi thông báo, các đối tượng cầm đầu cử nhân viên công ty đến nhà "con nợ" gây sức ép, nếu chây ỳ là chúng ăn vạ tại nhà, cơ quan, gây ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của bị hại, an ninh trật tự tại địa phương…

Sau thời gian thu thập các tài liệu, chứng cứ, ngày 10/11, Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội đã khởi tố vụ án hình sự “Cưỡng đoạt tài sản”, “Tổ chức đánh bạc”, “Đánh bạc”; Khởi tố bị can và ra lệnh tạm giam đối với Tống Văn Vịnh (sinh năm 1974; ở xã Nga Liên, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa; Phó Giám đốc Công ty mua bán nợ Hưng Thịnh).

Cùng bị bắt với Vịnh là nhóm đàn em: Mai Đại Hoàn (sinh năm 1997), Nguyễn Văn Tuân (sinh năm 1987), Tống Văn Quyền (sinh năm 1987), Phạm Văn Dũng (sinh năm 1983), Mai Thanh An (sinh năm 1983), Trần Lâm Thế (sinh năm 1996), Phạm Văn Châu (sinh năm 1990), Tống Văn Minh (sinh năm 1987), cùng trú ở huyện Nga Sơn, Thanh Hóa. Đây là ổ nhóm “tín dụng đen” núp bóng công ty thu hồi nợ hoạt động nhức nhối thời gian qua.

Thông tin về vụ án, Thượng tá Lê Khắc Sơn, Phó Trưởng phòng Cảnh sát hình sự (Công an TP Hà Nội) cho biết, bước đầu cơ quan điều tra làm rõ: Bà L.T.M (ở huyện Yên Lạc, Vĩnh Phúc) đã bán khoản nợ 2,5 tỷ đồng với anh Đ.T.A (Giám đốc Công ty TNHH Tin học công nghệ kỹ thuật số Hà Nội) cho Công ty mua bán nợ Hưng Thịnh. Thực tế, việc bán khoản nợ này chỉ là trên giấy, không có tiền thực. Các đối tượng thỏa thuận sau khi đòi được tiền sẽ ăn chia theo tỷ lệ nhất định. Trong các ngày từ 10, 21 và 31/10, Tống Văn Vịnh chỉ đạo và trực tiếp cùng các đàn em nêu trên đến nhà anh Đ.T.A đe dọa, chửi bới và buộc nạn nhân viết giấy nợ.

Trước đó, từ tháng 6/2022, qua công tác nắm tình hình, Phòng Cảnh sát hình sự (Công an thành phố Hà Nội) phát hiện trên địa bàn quận Hà Đông, xuất hiện ổ nhóm do Đỗ Thị Mai Phương (tức Phương “nở”, ở phường Quang Trung, quận Hà Đông) cầm đầu hoạt động “tín dụng đen”, tổ chức đánh bạc và đánh bạc dưới hình thức chơi số lô, đề với số tiền giao dịch từ 800 triệu đồng đến 1 tỷ đồng/ngày.

Các đối tượng đưa ra những điều khoản nhận tiền như đưa người đi xuất khẩu lao động, để lại tài sản tín chấp… để trói buộc khách hàng. Để che mắt cơ quan chức năng, các đối tượng còn lập hội nhóm, công ty để hoạt cho vay trên mạng xã hội.

Cơ quan điều tra xác định có nhiều người đã vay từ 100 - 200 triệu đồng/lần vay với lãi suất từ 1.500 - 4.000 đồng/triệu/ngày. Trong số đó, nhiều khách hàng phải “còng lưng” trả lãi hàng trăm triệu đồng trong thời gian dài nhưng vẫn chưa trả hết tiền gốc ban đầu.

Sau khi thu thập chứng cứ về ổ nhóm tội phạm hoạt động có tổ chức, Phòng Cảnh sát hình sự phối hợp với Công an quận Hà Đông đã tiến hành bắt và khám xét khẩn cấp nơi ở của các đối tượng, thu giữ nhiều giấy tờ liên quan đến hành vi “tín dụng đen”.

Tuyên truyền, nâng cao cảnh giác

Trong đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm bảo đảm an ninh trật tự trước, trong và sau Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 (từ ngày 15/11/2022 đến 5/2/2023) và các lễ hội đầu xuân. Trung tướng Nguyễn Hải Trung, Giám đốc Công an thành phố Hà Nội đã chỉ đạo các đơn vị tăng cường công tác tuyên truyền vận động người dân nâng cao cảnh giác phòng ngừa tội phạm và tệ nạn xã hội.

Tổ chức thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc gắn với các phong trào xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, xây dựng, nhân rộng các mô hình tự quản, tự phòng, tự bảo vệ, tự hòa giải, phát huy vai trò lực lượng Công an cấp xã trong xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, bảo đảm an ninh, trật tự ngay từ cơ sở.

Đặc biệt, Giám đốc Công an thành phố yêu cầu, các đơn vị tăng cường đấu tranh, trấn áp mạnh mẽ với các loại tội phạm hình sự, nhất là tội phạm có tổ chức, tội phạm liên quan đến hoạt động “tín dụng đen", tội phạm trong thanh thiếu niên; Đấu tranh triệt phá các đường dây mua bán, vận chuyển ma túy lớn, xuyên quốc gia, các tụ điểm sản xuất, mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy, các hành vi vi phạm liên quan đến “bóng cười”.

Các đơn vị đẩy mạnh phát hiện, đấu tranh với tội phạm kinh tế, tham nhũng, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường, nhất là hoạt động khai thác tài nguyên, khoáng sản, vệ sinh an toàn thực phẩm, tội phạm xâm hại trẻ em, tội phạm mua bán người...

Liên quan đến công tác đấu tranh với tội phạm hoạt động “tín dụng đen”, Trung tá Nghiêm Bá Phước, Đội trưởng Đội Cảnh sát hình sự (Công an quận Tây Hồ) cho biết, tội phạm “tín dụng đen” thông qua mạng xã hội, hoạt động ngày càng tinh vi, gây khó khăn cho cơ quan điều tra nên công tác tuyên truyền cảnh báo phòng ngừa cần đặt lên cao nhất. Hiện tại, Công an quận Tây Hồ đã đưa ra cảnh báo về 16 thủ đoạn lừa đảo trên mạng xã hội, thủ đoạn hoạt động của “tín dụng đen” tới các nhóm Facebook, Zalo ở tổ dân cư các phường trên địa bàn để người dân biết và phòng tránh.

Ông Nguyễn Đình Hợi, Tổ trưởng Đội dân phòng phường Bưởi (quận Tây Hồ) khẳng định, qua các ứng dụng internet và trực tiếp tuyên truyền từ công an, người dân đã nắm rõ các thủ đoạn tinh vi của tội phạm cho vay lãi nặng, cầm đồ, thu nợ hộ để ngăn chặn và cùng đấu tranh.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng luật sư Trung Hòa (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) cho biết, hoạt động đòi nợ thuê bị pháp luật cấm và cá nhân vi phạm sẽ bị phạt tiền 60-80 triệu đồng. Đồng thời, doanh nghiệp kinh doanh đòi nợ thuê có thể phải nộp lại số tiền bất hợp pháp có được từ hoạt động này. Tuy nhiên, lực lượng chức năng cũng phải xử lý nghiêm phía người thuê công ty đòi nợ.

Nếu chủ nợ chỉ thỏa thuận thuê đòi nợ bằng cách thức bình thường, nhưng công ty được thuê tự ý dùng phương thức cưỡng ép người nợ đưa tài sản thì chủ nợ không phải là đồng phạm. Còn nếu chủ nợ biết rõ phương thức đòi nợ nhưng vẫn đồng ý và để mặc cho hậu quả xảy ra thì người đó có thể bị xử lý với vai trò đồng phạm về hành vi cưỡng đoạt tài sản.

Ngoài ra, do hợp đồng bán nợ mà chủ nợ ký với công ty mua bán nợ là hợp đồng dân sự giả tạo để che giấu giao dịch thực sự là đòi nợ thuê nên theo Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng này vô hiệu.

Theo Công an thành phố Hà Nội, để ngăn chặn hiệu quả “tín dụng đen” rất cần sự hỗ trợ của quần chúng Nhân dân trong nắm tình hình, tố giác tội phạm. Do đó, lực lượng công an cơ sở sẽ tập trung vận động Nhân dân tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, là “tai mắt” để sàng lọc, phát hiện, đấu tranh với tội phạm “tín dụng đen” ngay từ "trứng nước"...